O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

yodgorliklaridan biridir. Undan 
1938-yili 3000 dan ziyod 
tosh qurollar
va ularning parchalari, arxar, kiyik, yow oyi ot, qoplon, quyon, mayda
kemiruvchilar, qushlarning suyaklari topilgan. Teshiktosh g'oridan qazib
olingan, tosh asriga m an su b 8 - 9 yashar bolaning suyak qoldiqlari eng
mashhur topilmadir. B o la jasadi qoidali qilib ko'milgan. Jasad atrofiga

---

6
arxar shoxlari qadab chiqilgan. Murdaning dafn etilishi dastlabki diniy
e ’tiqodlar bilan bog'liq.
Diniv e ’tiaodlarnina vuiudaa kelishi.
Mehnat faoliyati, tevarak olam
haqid a to'plangan bilimlar asta-sekin insonning fikrlash qobiliyati va tafak-
kurini o'zgartirib bordi. Odamlar o'zlariga tushunarsiz bo‘lgan hodisalar
haqida o'ylay boshladi: kun bilan tun, yil fasllari almashishi, vulqonlar
otilishi, yer qimirlashi va boshqa tabiat hodisalari odam fikrini o'ziga
tortgan. Ana shu hodisalarnitushuntiribberísh qoMidan kelmagan inson
momaqaldiroq, yashin, shamol, yomg'ir kabi tabiat kuchlariga sig'ina
boshlagan. Bora-bora qadimgi odamlarda inson vafot etganidan keyin
yashashni davom ettiradigan o'zga birclam ga ketadi degan aqidaga
ishonch paydo bo'ldi.
Odamni o'rab turgan muhitda jonlar va ruhlar mavjjdligiga e ’tiqod
fanda 
animizm 
nomini oigan. Yil fasllari almashinuvi, momaqaldiroq,
bo'ronni qadimgi odamlar ruh mujassamlashgan tabiat kuchlari harakati
deb tushunganlar. Eng qadimgi odamlar u yoki bu buyumlar ornad kelti-
rishigayoxud balo-qazoni bartaraf etishiga ham ishonganlar. Bu e ’tiqod
fetishizm 
nomini oigan. So'nggi paleolitga oid qoyatosh rasmlarining
topilishi eng qadimgi odamlarda diniy e’tiqodlar bo'lganini tasdiqlaydi.