O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

go'ylari bo'lmish baxshilar va shoirlar tomonidan ijro etiluvchi ohang- 
dor kuylaml o'zlda mujassam etgandi. Ashula esa keny qamrovll turll 
kuy-ohangga ega lirik qo'shiq hisoblanardi.
Xalq mumtoz shoirlarlning g'azallari va she’rlarl ashulalar uchun 
matn bo'lib xizmat qilgan. 
XIX asr oxiri - XX asr boshlarida 
o'zbek 
xalqi musiqiy ijodiyoti o'zida lirik qahramonlik mazmunidagi epik ri- 
voyatlarni mujassamlashtirgan dostonlar 
(«Go‘ro‘g ‘li», «Alpomish»,
«Kuntug‘mish», «G'arib va Shohsanam», «Hasan va Dalli», «Rus­
tam va Avaz») 
alohida o'rin tutgan. Mazkur dostonlar 
to'rtlik 
she’r tu- 
zilishiga ega bo'lib, musiqasi nisbatan sodda ohangli va bu musiqada 
nota yozuvi qo'llaniimagan.
Xalq sozandalari mashhur usta-bastakorlar qo'lida ta’lim olishgan. Ko'p 
asrlar davomida butun Sharqda keng tarqalgan mumtoz maqomlar profes­
sional musiqaning og'zaki an’analaridagi bebaho xazinasini tashkil etgan. 
Maqomlar yirik turkumli og'zaki-cholg'uli (yakkaxon va cholg'uli) asarlardir.

---

3 1 9
Musiqa asboblari ham nihoyatda rang-barangligi bilan ajralib turardi. 
Bu borada torli-kamonchali cholg'u asboblari 
(g'ijjak, qo'buz, uchtor),
torll-noxunli 
(do‘mbira, dutor, tanbur, ud, rubob), 
torli-zarbli 
(chang),
puflama nayli 
(nay, surnay), 
mushtuk-puflamali 
(karnay), 
zarbli-mem- 
branali 
(doira, nog'ora, chindovul) 
kabi cholg'u asboblari keng tarqal- 
gandi.
Turkistonning o'sha kezlardagl musiqa madanlyatida yakkaxon