O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

ganch, Xonqa, Hazoraspda 
muhtoj dehqonlar yirik zamindorlar yerla­
rini egallab ola boshlashdi.
Xiva xonligida 
1910 - 1911 -yillar 
qurg'oqchilik va hosilsizlik yill 
bo'ldi. Xonlik aholisl ocharchilikgirdobida qolgandi. Yetkazllgan zararlar- 
ni qoplash uchun xon ma’murlari aholidan imkoni bo'lgan hamma nar- 
sani tortib ola boshlashdi. Soliqlar esa oshib bordi. Aholining ommaviy 
qashshcqlashuvi dehqonlarda norozilik tug'dirdi. 
1910 - 1917-yillar-
da dehqonlar g'alayonlari keng tus oldi: insofsiz katta yer egalari va 
boylarni kaltaklash, ularning imoratlari, xo'jalik inshootlari, omborlarini 
buzib tashlash kabilar avjga 
chiqdl. 1912-yiidagi Hazorasp, Xonqa-

---

308
dagi qo‘zg‘olonlar keskin tus oldi. 
Doimiy qo'zgolonlar natijasida xalq 
o'qotar aslahalar bilan qurollanib. urush olib borish taktikasini 
0
‘rganib 
oigan edi.
 Dehqonlar yirik zamindorlar va xonlik amaldorlarining yerla- 
rini egallab ola boshladllar. Asfandiyorxon o'zining 
1000 kishilik 
eng 
sara qo'shinini qo'zg'olonchilarni bostirlshga tashladi. Ammo kutilma- 
ganda 
Alieli 
va 
Toshhovuz 
o'rtasida ular qo‘zg‘olonchilar tomonidan 
tor-mor etildi. Xonga madadga yetib kelgan podsho hukumati qo'shin- 
lari qo'zg'olonni qiylnchilik bilan bostirdi.
Islohotlar uchun kurash.
Xalq qo‘zg‘olonlari xonlikda ijtimoiy-siyo- 
siy harakatlar rivojlanishiga kuchli ta’sir o'tkazdl. Mamlakatdagl yalpl 
noroziliklar ta’sirl ostlda jadidchillknlng Xlva xonligidagi ko'rinishi,