O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

Qo'zg'olon xalq ommasi uchun juda katta yoqotishlarga olib keldi. 
Birinchidan, Jizzax atrofidagi aholisi qo'zg'olonda qatnashgan qish- 
loqlar yondirib yuborildi, natijada aholining ko'pohiligi uy-joysiz qoldi. 
Ikkinchidan, qo'zg'olon yoz faslida bo'lib o'tganligl bois, ekinzorlar, 
qishloq xo'jaligi mahsulotlari nobud bo'ldl. Buning natijasida Turkiston 
aholisi 1916- 1917-yil qish oylari uchun g'amlaydigan oziq-ovqat zaxi- 
rasining katta qismidan ayríldi. Uchinchidan, qo'zg'olon natijasida aholi 
orasida ko'piab qurboniar bo'ldi.
Rossiyaning Birinchi jahon urushida ishtirok etishi, Turkiston o'lkasi- 
dagi qo'zg'olon lar xalq turmushiga ham o'zinlng salbiy ta’sirinl ko'rsatdi. 
Podsho hukumati tomonidan Turkiston aholisining mardikorlikka safar- 
bar qilinishi mahalliy aholining katta qismini boquvchisiz qoldirdi. Nati­
jada bu davrda oziq-ovqat taqchilligi, narx-navoning ko'tarilishi tirikchilik 
qilishning qiyinlashishiga olib keldi. Shuning uchun mardikorlikka qarshi 
olib borilgan 1916-yildagi qo'zg'olonlar mahalliy aholining mustamlaka- 
chilarning jabr-zulmga asoslangan siyosati va urush oqibatlarining sal­
biy ta’siri natijasida sodir bo'ldi.
Qo'za'olonnind ahamivati.
1916-yildagi qo'zg'olonlar podsho huku­
mati tomonidan ayovsiz ravlshda bostirlldi. Qo'zg'olonchilar mustam- 
lakachi hukumatning politsiya va harbiy kuchlariga qarshi mardonavor 
kurashdilar. Qo'zg'olon ishtirokchilari va rahbarlari podsho hukumati 
tomonidan qattiq jazolanib, ko'piab qo'zg'olonchilar qurbon bo'lishi va 
yarador bo'lishiga qaramay, bu mardikorlikka qarshi qaratilgan isyonlar 
Turkiston aholisining bosqinchilarga qarshi milliy-ozodllk xarakteridagl