O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

yetti kunga qamoqqa olishga 
yoki 
jarimaga tor-
tish 
vakolatiga ega bo'ldilar. 
U chastka pristavlari 
lavozimi ularga yor- 
dam tariqasida ta’sis etilgandi. Odatda, ular soliqlar yig'imiga, joylarda 
majburiyatlar, uyezd boshliqlarining qarorlari ijro etiiishiga rahbarlik qil- 
gan ofitserlar bo'lib, har qanday o'zgarishlar haqida o'lka ma’muriyatiga 
ma’lumotyetkazib turgan holda aholi ustidan kerakli nazoratni amalga 
oshirardilar. 0‘z uchastkalari doirasida ular surishtirish va tergov ishlari- 
ni yuritishi, qamoqqa olishi va jarimaga tortishi mumkin edi.
1882 - 1884-yillarda 
o'lkani tekshirgan imperatorning maxfiy masla- 
hatchisi 
F.Girs 
Turkistonda 
2 404 000 kishi 
yashashini va ulardan
1 200 000 
kishi erkak ekanligini yozgan. Xuddi shu erkak aholiga harbiy 
xizmat majburiyatini yuklash masalasiga to'xtalgan podsho amaldori (F. 
Girs) bu qaltis siyosiy tadbir ekanligiga ishora qilib, Turkiston aholisini 
armiyaga chaqirmaslik siyosatini yoqlab chiqdi. Podsho hukumati ma­
halliy aholining muntazam armiyada xizmat qilishidan, jangovar harbiy 
malakalarini oshirishidan, qo‘shinlarni yevropachasiga takomillashti- 
rishga o'rgatishdan va zamonaviy qurol-yaroglardan foydalanish maho- 
ratini egallab olishlaridan cho'ch irdi. Shuning uchun mahalliy aholi qulay 
fursat kelganda ana shunday harbiy mahorat va zamonaviy qurollardan 
podsho hukumati o'ziga qarshi foydalanishidan hadiksirardi. Mahalliy 
aholini qurolsizlantirish, unda qurolli kurash uchun har qanday umidni 
yo'qotib tashlash, jangarilik unsurlarini bostirish va qadimiy jangovar

---

2 5 6
an'analarni tag-tomiri bilan tugatish Turkistonolkasidagi podsho huku- 
mati harbiy siyosatlning asoslni tashkil etardi.