O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

8.4. AMIR TEMUR SALTANATINING MA’MURIY VA
HARBIY TUZILISHI
S altanatboshaaruvi.
Sohibqiron yurtimizdagi davlatchilik tajribasidan, 
tartib-qoidalaridan keng foydalandi. Davlat boshqaruvini takomillashtirdi. 
Davlatning tarkibiy tuzilishi harbiy-siyosiy tartiblarga asoslangan bolsa­
da, jamiyat roli, barcha ijtimoiy tabaqalarning manfaatlarini ta’minlash 
ko'zlangandi. Saltanatda davlat boshqaruvi ikki idoradan -
dargoh
va 
vazirlik 
(devon)dan iborat bo'lgan. Dargohni oliy hukmdorning o'zi 
boshqargan. Ijroiya hokimiyat - devonni 
devonbegi 
(bosh vazir) bosh- 
qargan. Devonda harbiy vazir, mulkchilik va soliq ishlari vaziri, saroy 
xarajatlari - moliya vaziri faoliyat yuritgan. Bundan tashqari, sarhadlar va 
tobemamlakatlarning boshqaruvi bilan shug'ullanuvchi yana uch vazir 
bo'lib, ular devonbegiga hisobot bergan. Markaziy hokimiyat tizimida 
shayxulislom, qozikalon, sadri a’zam, dodxoh, yasovul, muhassil,
tavochi, muhtasibva 
boshqaamaldorlarxizmatqilgan. Dargohda 
bosh
hojib, xazinabon, xonsolor, qo'shchi, bakovul, kotiblar, bitikchilar,
tabiblar, sozandalar, dasturxonchilar 
xizmatda bo'lgan.

---

94
S uvura'o! verlar.
Amir Temur ulkan saltanat tasarrufidagi o'ikalarni 
o'g'illari, nabiralari va xizmat ko'rsatgan amirlarga suyurg'ol tarzida in’om 
qilib, ular orqali boshqardi. Movarounnahrdan tashqari barcha viloyat 
va mamiakatlarni o‘g‘il va nabiralari orasida quyidagicha taqsimlaydi: 
Ozarbayjon, G'arbiy Eron, Iroq, Armaniston, Gurjistonni 
Mirzo Umar
ibn Mironshohga, 
Forsni 
Pirmuhammad ibn Umarshayxga, 
Xuroson, 
Mozandaron, Ray va Seyistonni 
Shohrux mirzoga, 
Sulton Mahmud 
G'aznaviy mulkini Kobul va Qandahordan Shimoliy Hindistongacha 
Sind daryosi havzasi bilan birga