O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

Xusrav I Anu shervon 
(531–579) tashabbusi 
bilan yuzaga kelgan o‘zaro har 
biy ittifoq eron shohining 
Istami
ga kuyov bo‘lishi orqali yanada mustahkamlanadi.
eron askarlarining 
Balx
ga hujumi ko‘ma 
gida turklar 
563-yil
da eftallar davlati yerlariga bostirib kiradilar. 
Parak 
(Chir 
chiq) vodiysi va uning markazi 
Choch
shahri ishg‘ol 
qilinadi. Sir daryodan o‘tib, Zarafshon vodiysiga kirib boradilar. 
Ular 
Sa mar qand
, 
Kesh
va 
Nax shab
ni egallab, 
Buxoro
ga 
yaqin lasha dilar. 
Sak kiz kun 
davom etgan shiddatli jangda eftal-
lar qo‘ shini yengiladi. 
Shunday qilib, janubdan eron sosoniy 
laridan, shimoldan 
esa Turk xoqonligidan 
563–567-yillar
da zarbaga uchragan 

---

15
eftallar davlati tamomila barbod bo‘ladi. Natijada mag‘lub 
davlatning merosi o‘zaro bo‘linib, Amu 
daryoning janubiy 
qir g‘oqlarigacha bo‘l gan viloyatlar eron, uning o‘ng sohillari 
bo‘y lab Kaspiy den gizigacha cho‘zilgan yerlar Turk xoqonligi 
tasarrufiga o‘tadi.
eftallar davlati qulagach, vaziyat tubdan o‘zgaradi. endi-
likda o‘z chegarasini shimoli sharqqa tomon kengaytirib olgan 
eron Amudaryodan to Suriyaga qadar Ipak yo‘li ustidan o‘z 
nazoratini o‘rnatdi. Uzoq Sharqdan eron hududlarigacha kar-
von yo‘li nazoratini o‘z homiyligi ostiga olgan turklar esa eron 
orqali Vizantiya bilan bevosita savdo qiladigan bo‘ldi.
Turk xoqonligining boshqaruvi.
 
Turk xoqonligi qanchalik 
katta bo‘lmasin, china 
kam markazlashgan davlat emas edi. 
Uning asosiy qismi turkiy tilda so‘zlashuvchi qabilalar itti foqidan 
ibo 
rat bo‘lgan. Bu ittifoqni xo 
qon boshqargan. Hukm 
dorning 
hoki miyati urug‘-aymoq udum lariga tayangan harbiy-ma’muriy 
bosh qaruvga asoslangan. Mam lakat ko‘chmanchi chorvador va 
o‘troq dehqon aholiga bo‘lingan. Ko‘chmanchi chorvador aholi