O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XV asr boshlarigacha)

Movarounnahr tomon yurishlar.
Arablar Movarounnahrga 
dastlab uni bosib olish uchun emas, balki Islom dinini yoyish 
jihatdan tayyorgarlik ko‘rish, mahalliy hukmdorlarni si 
nash 
maqsadida yurish qiladilar. Movarounnahrga ilk bor hujum-
lar 
654-yil
da 
Maymurg‘ 
va 
667-yil
da 
Chag‘oniyon
dan bosh-
lanadi. Manbalarda qayd etilishicha, bu davrda Xorazm arablar 
tomo nidan ikki marotaba talon-toroj etilgan. 
Narshaxiy
ning yozishicha, 673-yilning kuzida xalifa 
Muo-
viya I 
(661–680) farmoni bilan 
Ubaydulloh ibn Ziyod 
Amu-
daryodan kechib o‘tib, Buxoro hududiga bostirib kiradi. 
Poy-
kand 
va 
Romiton
ni egallab, Buxoro hukmdori qo‘shinlarini 
yen gadi va o‘z foydasiga sulh tuzib, 
bir lak
(yuz ming) dirham 
hajmida tovon undiradi. Tovondan tashqari arablar to‘rt ming 
asir, qurol, kiyim-kechak, oltin va kumush buyumlardan iborat 
ko‘p o‘ljalar bilan Marvga qaytadilar. Yo‘l-yo‘lakay arablar 
Termiz 
shahrini egallaydilar.
VIII asr boshlari
da arablar Movaroun nahr hududini to‘liq 
bosib olishga kiri 
shadilar. Xuro 
songa noib qilib tayinlangan 
Qutayba ibn Muslim 
arablarning Movaroun 
nahrga harbiy 
yurishiga boshchilik qiladi. 
Qutayba
har biy yurishni 
705-yil
da 
Balx
viloyati atrofl arini zabt etishdan boshlaydi. Tez ora da 
* Arab xalifaligi – barcha hokimiyat Muhammad (s.a.v.)
ning o‘rinbosarlari (xalifalar) qo‘lida to‘plangan davlat 
(632–1258). Unda Ummaviylar (661–750) va Abbosiylar 
(750–1258) sulolalari hukmronlik qilgan. 

---

29