“Oʻzbekiston tarixi” fanidan

Dishan qal’a – 
Tashqi shahar (qal’a) deb, ikkinchisi esa 
Ichan qal’a 
– Ichki 
shahar (qal’a) deb atalgan. 
Malumki, Sharqda shaharning ichki qismi, ya’ni markazi Shahriston, tashqi qismi esa Rabod 
deb atalgan. 
Ichan qal’a. 
Ichan qal’a bobolarimizdan qolgan Markaziy Osiyodagi yirik va noyob 
me’moriy yodgorlikdir. Ichan qal’a Xiva shahrining ichki qal’a (Shahriston) qismidir. 
Ichan qal’a Dishan qal’adan devor bilan ajralib turadi. Unga Bog‘cha, Polvon, Tosh va Ota 
deb nomlangan to‘rtta darvoza orqali kirilgan. 
Xorazm o‘lkasi me’morchiligining ajoyib obidalari – madrasa, masjid, xon saroyi, ma’muriy 
binolar, bosh maydon va minoralar Ichan qal’ada joylashgan. 

---

Muhammad Rahimxon, Olloqulixon va Muhammad Aminxon hukmronliklari davrida Ichan 
qal’ada keng ko‘lamli bunyod korlik ishlari amalga oshirildi. Muhtasham saroy, madrasa va 
maqbaralar barpo etildi. Ko‘hna arkdagi saroy qurilishi tugallandi. 
Muhammad Aminxon Ichan qal’aning g‘arbiy qismidagi Ko‘hna ark yoniga Kalta Minor 
nomi bilan mashhur bo‘lgan minorani qurdirdi. Ichan qal’ani bunyod etishda Xiva me’morlari 
Markaziy Osiyoda qadimdan davom etib kelayotgan an’ana – inshootlarni ro‘parama-ro‘para 
qurish usulidan foydalanishgan. Bu usul „qo‘sh“ deb ataladi. 
Bundan tashqari, binolarni alohida ansambl holida qurish an’analariga ham amal qilingan. 
Masalan, Polvon darvozasi oldidagi bir necha masjid, madrasa, hammom, toqi, karvonsaroy va 
xon saroyi ana shunday o‘ziga xos ansamblni tashkil etadi. Noyob me’morchilik obidasi bo‘lgan 
Ichan qal’a 1961-yilda me’moriy yodgorlik sifatida alohida muhofazaga olingan va muzey-
qo‘riqxonaga aylantirilgan. Uning maydoni 26 ga.ni tashkil etadi. Unda 54 ta tarixiy-me’moriy 
obida joylashgan. 1969-yildan muzey-qo‘riqxona Xiva „Ichan qal’a muzey-qo‘riqxonasi“ deb 
ataladi. 1990-yilda Ichan qal’a Butunjahon yodgorliklari ro‘yxatiga kiritildi.