“Oʻzbekiston tarixi” fanidan

Hojib
 
Hаjib
Хаджиб 
Xiva 
va 
Qo‘qon 
xonliklarida 
darvozabon hojib deb atalgan. Buxoro 
amirligida esa darvozabon darbon deb 
yuritilgan. 
Ixrojot
 
Ixrаjаt
Ихражат 
Buxoro 
xonligi 
(Shayboniylar) 
davrida davlat muassasalari, qo‘shin 
va xon xonadoni xarajatlarini qoplash 
uchun to‘lanadigan soliq. 
Jul
 
Jul
Жул 
Buxoro 
amirligida 
urush 
uchun 
olinadigan soliq turi. 
Kafsan
 
Kafsan
Кафсан 
xon otlarining yem-xashagi uchun 
aholidan olinadigan soliq. 
Koranda
 
Koranda
Коранда 
Qo‘qon xonligida hosilning yarmini 
olish 
uchun 
yollanib 
ishlovchi 
dehqonlar. 
Mehtar
 
Mehtar
Мехтар 
MEHTAR
– 1) forscha “ulug‘”, 
“katta” degan ma‘noni anglatib, xon 
va podshohga tegishli biron kichik 
muassasa, 
korxona 
boshlig‘i. 
Masalan: mehtari 
kutubxona, mehtari to‘shakxona. 
2) 
O‘rta 
asrlarda 
saroy 
sozandalarining boshlig‘i, yetakchi 
sozanda. 
Temuriylar 
zamonida 
mehtarlar 
nog‘orachilardan 

---

keyinchalik 
surnaychilardan 
tayinlangan. 
3) Buxoro amirligida zakotchilar 
boshlig‘i. 
Qo‘qon 
va 
Xiva 
xonliklarida davlat xizmatchisi. 
Miroxur
 
Mirаxur
Мирахур 
Buxoro amirligida yuqori bosqichdagi 
6-darajali 
mansab 
bo‘lib, 
oliy 
hukmdorga tegishli yilqi, ot-ulov va 
ularning 
ta‘minoti 
bilan 
shug‘ullangan. Miroxur dasturxonchi 
va parvonachidan keyingi mansabdor 
shaxs hisoblangan. 
Munshi
 
Munshi
Мунши 
O‘rta Osiyo xonliklari davrida xonlar 
va ayrim hokimlarning shaxsiy kotibi. 
Munshi 
lavozimiga 
odatda, 
ma’lumotli va chiroyli yozadigan 
kishilargina olingan. 
Otaliq
 
Аtaliq
Аталык 
otasining o‘rnini bosmoq mazmunini 
beruvchi mansab. Dastlab Saljuqiylar 
sulolasi davrida (1038-1194) hukmdor 
e’tiborini qozongan kishilarga 
berilgan. Otaliqning vazifasi shahzoda 
yoki xonzodalarni tarbiyalash va ular 
ixtiyoridagi 
ulusni 
balog‘atga 
yetganlariga 
qadar 
boshqarishdan 
iborat bo‘lgan. 
Tarixda ba’zi otaliqlar hokimiyatni 
o‘z qo‘llariga olgan hollari ham 
bo‘lgan. 
Chunonchi Ashtarxoniylar sulolasi 
davrida 
(1601-1753) 
Balxda 

---

Mahmudbiy 
otaliq 
(XVIII 
asr 
boshlarida), 
Mang‘itlar 
sulolasi 
hukmronligi davrida (1753-1920) 
Buxoroda Muhammad Raxim otaliq 
(1753-1758) mana shunday yo‘l bilan 
hokimiyatni egallagan edilar.