231
Boshqa so’z bilan aytganda, haqiqiy demokratiya
fuqorolarning Prezident
va xokimiyatning vakillik organlariga saylovlarda qatnashishidangina iborat
bo’lmay, balki ularning mamlakatda siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va ma’naviy
jarayonlarning borishiga, davlat va jamiyatning barcha ishlari boshqaruviga
bevosta, shuningdek jamiyat birlashmalarining
faoliyatida ishtirok etish
orqali har kuni ta’sir o’tkazishini ham bildiradi.
O’zbekiston Respublikasida qonunda belgilangan tartibda ro’yxatdan
o’tkazilgan kasaba uyushmalari, siyosiy partiyalar, olimlarning jamiyatlari,
xotin-qizlar, faxriylar va yoshlar tashkilotlari. Ijodiy uyushmalar ommaviy
harakatlar va fuqarolarning boshqa uyushmalari jamoat
birlashmalar sifatida
e’tirof etiladi.
Demokratiya va bozor isloxotlarining chuqurlashuvi bilan fuqarolarning
ijtimoiy tashabbuskorligi, fuqarolik jamiyati qayta tiklanmoqda va tobora
kattaahamiyat kasb etmoqda.
"Fuqarolik jamiyati" va "Jamiyat" tushunchalari aynan bir narsa emas.
Jamiyat-bu kishilar umumiyligi, davlatning butun belgilarini ham o’z
ichiga
oladigan birligi. Fuqarolik jamiyati bu jamiyatning bir qismi. Xokimiyatning
davlat organliri va boshqaruvdan tashqari qismi.
Fuqarolik jamiyati davlatning vujudga kelishi bilan yuzaga keladi va
shakllanadi.Mavqei, uning demokratik darajasiga muvofiq belgilanadi.
Fuqarolik jamiyati va davlatning o’zaro aloqalari ob’ektiv muqarrar.
Davlat hokimiyat tizimi va faoliyatida demokratik tamoyillar va me’yorlar
qanchalik to’la chuqur mujassam bo’lsa, fuqarolik jamiyatining faoliyati ham
shunchalik keng, uning davlat bilan aloqalari xilma xil bo’ladi. Agar davlat,
yaqin o’tmishda bo’lganidek, fuqarolik jamiyat manfaatlaridan o’zilib qolsa,
unda u muqarrar ravishda inqirozga uchraydi, o’zining tabiiy-tarixiy,
ijtimoiy
vazifasidan mahrum bo’ladi.
Davlatda demokratiya va fuqarolik jamiyatining yetuklik darajasi
fuqarolarning siyosiy va jamoat tashkilotlarining ta’siri va taraqqiyot darajasi
bilan belgilanadi.
Mustaqillikning o’tgan 26 yil mobaynida O’zbekistonda davlat va jamiyat
qurilishi va ijtimoiy siyosiy taraqqiyot tajribalari shuni ko’rsatadiki, mamlakat
demokratik xuquqiy davlat va fuqarolik jamiyati qurish yo’lida maqsadga
qarab ishonch bilan olga siljimoqda. Ularning tobora chuqurlashib borayotgan
va samarali hamkorligi mamlakatda siyosiy barqarorlik, fuqorolar osoyishtaligi
va millatlararo totuvlikni ta’minlamoqda.
Mamlakat mustaqil davlat maqomiga ega bo’lganidan
keyin istiqlol
talablariga mos ravishda kadrlar siyosati ishlab chiqildi. Mamlakatda eng
avvalo mahalliy boshqaruv organlari kadrlarini davr talabiga mos darajada
mustahkamlashga kirishildi. 1994 yil 4 yanvarda O’zbekiston Respublikasi
Oliy kengashining 9-sessiyasida "O’zbekiston Respublikasi-ning mahalliy
xokimiyat idoralarining qayta tashkil etish to’g’risida" qonun qabul qilindi.
Oliy kengash shu xususda qabul qilgan qarorida "Iqtisodiyotni
bozor
232
munosabatlariga o’tkazish sharoitiga ijroya xokimiyatini mustahkamlash
zarurligi munosabati bilan:
1. O’zbekiston Respublikasining viloyatlari, tumanlari va shaharlarida
vakillik xokimiyatiga hamda ijroya boshqaruv xokimiyatiga boshchilik
qiladigan xokimlar lavozimi ta’sis etilsin.
2.Belgilab qo’yilsinki-viloyatlarning xokimlari O’zbekiston
Respublika-
sining prezidentiga va xalq deputatlari tegishli kengashlariga xisob beradilar.
Prezidentning joylaridagi rasmiy vakillari tashkil etiladi. Ular prezident
tomonidan tayinlanadilar va lavozimidan ozod etiladilar.
Qonun talablari asosida joylarda shahar va tuman xokimlarini tanlash,
tayinlash, ishini amalga oshirish uchun tashkilotchilik ishlari amalga oshiriladi.
Hozirgi vaqtda Respublikada beshta siyosiy partiya faoliyat olib
bormoqda
1.O’zbekiston Xalq demokratik partiyasi 1991-yil 1-noyabrda Toshkentda
bo’lib o’tgan ta’sis quriltoyida tashkil topgan. Ushbu quriltoyda uning Dasturi
va Nizomi qabul qilindi. O’zbekiston XDPsining “O’zbekiston ovozi”, “Golos
O’zbekistana” gazetasi va “Muloqat” jurnali nashr etilmoqda.
2. 1995-yil 18-fevralda O’zbekiston “Adolat” sottsialdemokratik partiyasi
to’zildi. Partiyaning Toshkentda bo’lgan 1-ta’sis quriltoyida uning Dasturi va
Nizomi qabul qilindi.“Adolat” nomli ijtimoiy-siyosiy xaftalik gazetasi nashr
qilinmoqda.
3. O’zbekistonda faoliyat ko’rsatayotgan partiyalardan yana biri “Milliy
tiklanish” demokratik partiyasi. U 1995-yil 3-iyunda Toshkentda bo’lib o’tgan
ta’sis qurultoyida tuzildi va partiyaning Dasturi va Nizomi qabul qilindi.
“Milliy tiklanish” xaftalik gazetasi nashr qilinmoqda.
4. 1998-yil 28-dekabrda O’zbekiston “Fidokorlar” milliy demokratik
Do'stlaringiz bilan baham: 
