O’zbekiston tarixi fanidan 2 uy vazifasi

7. Yunon–Baqtriya davlati qaysi hududda va qanday omillar asosida vujudga kelgan?

Yunon-Baqtriya podsholigi — Qadimiy quldorlik davlati (mil. av. 256— 248 ylar orasi — mil. av. 140—135 ylar). Asoschisi salavkiylarttt Baqtriyadagi satrapi Diodot hisoblanadi. Mil. av. 250 yilda u oʻzini Baqtriyaning mustaqil hukmdori deb eʼlon qiladi. Davlat hududiga hozirgi Janubiy Tojikiston, Janubiy O’zbekiston va Afgʻoniston kirgan. Yu.Yunon-Baqtriya podsholigi kuchaygan paytlarda unga Pokiston, Shimoli. G’arbiy Hindiston hamda Sug’diyona ham bo’ysungan. Poytaxti Baqtra (o’rta asrlardagi Balx) shahri bo’lib, uning xarobalari Shim. Afg’onistonda, Mozori Sharif shahri yaqinida joylatlgan. Davlat bir qancha satrapliklar (viloyatlar)ga bo’linib boshqarilgan. Yozma manbalar va arxeologiq tadqiqotlar natijalari iqtisodiy hayot, badiiy hunarmandchilik, haykaltaroshlik, madaniyat, shaharsozlik yunon an’analari asosida yuksak rivojlanganligidan dalolat beradi. YunonBaqtriya davriga mansub eng mashhur yodgorlik Shim. Afg’onistondagi Oyxonum va Janubiy Tojikistondagi Taxti Sangin yodgorliklari hisoblanadi. Amudaryoning o’ng qirg’og’ida, Vaxsh va Panj daryolari quyilishida joylashgan Taxti Sangindagi ibodatxona tuzilishi va topilmalari ellinizm dunyosiga xos diniy e’tiqodlar keng tarqalganligini ko’rsatib turibdi. YU.Yunon-Baqtriya podsholigi Hindiston va O’rta Osiyo hududlarini o’zaro bog’lovchi hamda Xitoydan Badaxshon orqali Fors ko’rfaziga olib chiquvchi savdo yoʻllarini nazorat qilib, xalqaro iqtisodiysavdo aloqalarida faol ishtirok etgan. Arxeologik tadqiqotlar natijasida topilgan ko’plab tangalar tovarpul munosabatlari rivojlanganligini ko’rsatadi. Tangalar yunon standartlari asosida kumush va jezdan quyilgan. Tangalarda (tetradraxma, draxma, obol va boshqalar) hukmdorlar qiyofasi yuksak did va aniqlik bilan tasvirlangan. Diodot (mil. av. 250—230), Yevtidem (mil. av. 230 —200), Demetriy (mil. av. 200185), Yevkradit (mil. av. 185171), Geliokl (mil. av. 171—155) va boshqalar hukmdorlari ma’lum. Bitta nom bilan davlatni boshqargan hukmdorlar (mas, Diodot 1P, Yevkradit 1 —II) ham bo’lgan. Mil. av. 3-asr oxiri —2-asrning 1-yarmi davlatning eng rivojlangan davri hisoblanadi. Mil. av. 2-asr o’rtalaridan boshlab ichki nizolar kuchayib, inqiroz davri boshlanadi. Mamlakat alohida viloyatlarga bo’linib, mahalliy hokimlar (Antimax, Menandr, Appolodot va boshqalar) o’z nomidan tangalar zarb qilishgan. YU.Yunon-Baqtriya podsholigi mil. av. 140—135 yillarda sak va yuyechji qabilalari tomonidan butunlay tugatilgan.Yunon manbalariga ko’ra, Yunon-Baqtriya podsholigi asiylar, pasianlar, sakaravllar va toxarlar tazyiqi ostida barham topgan