O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

3-bosqich 

Yakuniy 

(10 min.)

 

3.1.Seminar mashg’ulotini yakunlaydi, savollar 

bo’yicha xulosalar chiqaradi, munzara ishtirokchilarini 

baholaydi. 

3.2.Mustaqil ish uchun vazifa beradi. 

3.1.Eshitadilar. 

Xulosalarni yozib 

oladilar. 

3.2.Topshiriqni 

yozib oladilar. 

 

 

Munozara oldidan talabalar uchun tarqatma materiallar 

Vatanimiz xududida vujudga kelgan dastlabki davlatlar.

 

QADIMGI BAQTRIYA PODSHOLIGI 

Qadimgi  Baqtriya  «Avesto» da  «Go’zal,  tug’lari  yuksak ko’tarilgan»  mamlakat  sifatida 

ta’riflanadi. Baqtriya haqidagi qadimgi ma’lumotlar Naqshi Rustamdagi Bexstun qoyasi va Eron 

shohlari Persepol yozuvlarida ham uchraydi. Persepolda Baqtriyaliklar 15 joyda (jumladan, idish 

ko’targan va tuya yetaklashgan xolda) tasvirlangan. Baqtriya haqida qadimgi yunon tarixchilari – 

Gekatey  Gerodot,  Ktesiy,  Strabon,  Kurtsiy  Ruf,  Arrian,  Diador,  Pliniy  va  boshqalar  qimmatli 

ma’lumotlar  qoldirganlar.  Jumladan,  Ktesiy  Ossuriya    podishosi  Ninning  Baqtriyaga  qilgan 

---

yurishi,  Baqtriya  podishosi  Oksiart  va  uning  xazinasi  haqida  xabar  beradi.  Ktesiy  asarlarida 

tasvirlangan  xalqlar  orasida  Baqtriyaliklar  birinchilardan  bo’lib  tilga  olinadi.  Gerodotning 

«Tarix»  asarida  Ahmoniylar  imperiyasi    tarkibiga  kirgan  20  ta  satraplik  va  70  xalqlar  orasida 

Baqtriya  va  baqtriyaliklar  Ariananing  jovohiri  sifatida  tariflaydi.  Ko’pchilik  mualiflar 

baqtriyaliklarni  «jangovor»,  «botir»,  ko’p  sonli  halq  sifatida  tariflaydilar.  Mamlakatda 

mastahkamligi  sababli  «zabt  etib  bo’lmaydigan»  ko’plab  joylar,  shu  jumladan,  poytaxt  Baqtra 

(Balx) bor edi.  

Ktesiyning  «Persika»  asarida  Baqtriyaning  ko’plab  qal’alari  va  istehkomlari  haqida 

ma’lumotlar keltirilgan. Baktriya xududidan mil.avv. 1- ming yillikning 1 yarmiga oid 240 dan 

ortiq uy-qo’rg’onlar, qal’alalar va shaharlar qoldiqlar tekshirilgan. Baqtriya daryo va vohalardan 

iborat  beshta  viloyat  (  Surxon,  Balxob,  Kofirnixon-Vaxsh,  Panj,  Ko’kcha-Qunduz)ni 

birlashtirgan.  

Mil.avv.  VII  asrlarda  qadimgi  Baqtriya  davlati  tarkibiga  Surxondaryo,  Qashqadaryo, 

Zarafshon  vodiylari  va  ularga  chegaradosh  viloyatlar  kirgan.  Bu  vaqtda  Baqtriya  va  Sug’dning 

Ko’ktepa,  Afrosiyob,  Qiziltepa,  Uzunqir,  Yerqo’rg’on  SHimoliy  Afg’onistonda  Bolo  Xisor, 

Oltindiyor  kabi  markaziy      shaxarlari  bo’lgan.  Bolo  Xisor  o’rnida  Baqtriya  podsholigining 

poytaxti  Baqtra  shahri  joylashgan.  SHaharlar  keng    maydonlarni  egalagan.  Ularning  qalin 

mudofa devorlari bilan o’ralgan qo’rg’on-qal’alari ham bo’lgan. 

Qadimgi  Baqtriya  podsholigi  Ahmoniylar  davlati  tomonidan  tugatiladi.  Olimlar  buni 

ko’proq Kir II ning miloddan avvalgi 545-540 yillardagi O’rta Osiyo hududlariga yurishlari bilan 

bog’laydilar.