O‘zbekiston respublikasining mehnat kodeksi

199-modda. Xodimning moddiy javobgarligini istisno etuvchi holatlar
Agar zarar, uni bartaraf etish mumkin bo‘lmagan kuchlar, normal xo‘jalik tavakkalchiligi oqibatida, oxirgi zarurat yoki zaruriy mudofaa natijasida kelib chiqqan bo‘lsa, xodimning moddiy javobgarligi istisno etiladi.
200-modda. Ish beruvchining xodimdan zararni undirishdan voz kechish huquqi
Ish beruvchi zarar yetkazilgan chog‘dagi aniq holatlarni hisobga olib, aybdor xodimdan zararni undirishdan qisman yoki to‘liq voz kechishga haqli. Davlat mulki shaklidagi korxonalarda ana shunday qaror, agar u jamoa shartnomasida nazarda tutilgan bo‘lsa, qabul qilinishi mumkin. Bunday holda yetkazilgan zarar korxona foydasi hisobidan qoplanadi.
201-modda. Xodimning moddiy javobgarligi chegarasi
Agar ushbu Kodeksda boshqacha holat nazarda tutilmagan bo‘lsa, xodim yetkazilgan zarar uchun o‘zining o‘rtacha oylik ish haqi miqdori doirasida moddiy javobgar bo‘ladi.
LexUZ sharhi
Qarang: mazkur Kodeksning 169 va 202-moddalari.
Mehnat shartnomasini g‘ayriqonuniy ravishda bekor qilish yoki xodimni g‘ayriqonuniy ravishda boshqa ishga o‘tkazishda aybdor bo‘lgan mansabdor shaxslar ushbu Kodeksning 274-moddasida belgilangan miqdorda moddiy javobgar bo‘ladilar.
202-modda. Xodimning to‘liq moddiy javobgarligi hollari
Etkazilgan zarar uchun quyidagi hollarda xodimga to‘liq moddiy javobgarlik yuklatiladi:
1) maxsus yozma shartnoma asosida unga ishonib topshirilgan qimmatliklarning saqlanishini ta’minlamaganlik uchun (203-modda);
2) bir gallik hujjat asosida olingan qimmatliklarning saqlanishini ta’minlamaganlik uchun;
3) qasddan zarar yetkazilganda;
4) alkogolli ichimlikdan, giyohvandlik yoki toksik modda ta’siridan mastlik holatida zarar yetkazilganda;
5) xodimning sud hukmi bilan aniqlangan jinoiy harakatlari natijasida zarar yetkazilganda;
6) tijorat sirlari oshkor etilganda;
7) qonunlarda, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining qarorlarida nazarda tutilgan hollarda.
O‘n sakkiz yoshga to‘lmagan xodimlar faqat qasddan yetkazilgan zarar uchun, alkogolli ichimlikdan, giyohvandlik yoki toksik modda ta’siridan mastlik holatida yoki jinoyat sodir etish natijasida yetkazilgan zarar uchun to‘liq moddiy javobgar bo‘ladilar.