O`zbekiston Respublikasining davlat tili o`zbek tilidir

Ayrim qo`shimchalar orfoe piyasi
-Lar ko`plik qo`shimchasi so`z qanday tovush bilan tugashidan qat`iy nazar, bir shaklda (-lar) talaffuz qilinadi: bolalar, lolalar, tog`lar, ular kabi. Ammo qorliq lahjasida kiruvchi ko`pgina shevalarda -lar qoshimchasini-la, -na tarzida, qinchoq lahjasida kiruvchi shevalarning ko`pida -nar, dar tarzida aytilishi kuzatiladi.
Kelishik qo`shimchalaridan : qaratqich -ning qo`shimchasi qipchoq lahjasiga oid ko`pgina shevalarda - ning , \\ding, ting\\ tыng; tushum kelishigi -ni esa r ti\\ tы\\ -di\\dы tarzida talaffuz etiladi; jo`nalish kelishigi-ga-qa-ka qo`shimchalari adabiy talaffuzda ham o`shanday tartibda aytiladi: o`rin -payt kelishigining qo`shimchasi jarangsizdan so`ng- ta, qolgan hollarda -da aytiladi: ishta, paytta kelatta(yozilishi ; ishda, paytda, keladiga) kabilar.
TAKRORLASH UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR

1. Grafika nima? Qanday shakllar grafika hisoblanadi?

2. O`zbek orfografiyasi nimani o`rganadi?
3. Harf deb nimaga aytiladi? qanday belgilar harf hisoblanadi?
4. To`g`ri yozish qanday ahamiyatga ega?
5. O`zbek yozuvi tarixini qisqacha izohlab bering?
6. Amaldagi yozuvimiz qanday grafikaga asoslangan?
7. O`zbek orfogpafiyasining qanday tamoyillari bor?
8. Fonetik yozuv nima? Morfologik yozuvichi?
9. To`g`ri talafuz qoidalarini qaysi ta`limot o`rganadi?
10. Unlilar talaffuzini tafsif qiling?
11. Undoshlar talaffuzini ayting?
12. Orfografiya va orfoepiyaning o`zaro munosabatini ayting?
AMALIY MASHG`ULOTLAR

17-mashq. Ushbu so`zlarni ko`chiring va to`g`ri talaffuz qilishni mashq qiling. Muammo, muomala, mudofa, matbuot, san`at, sanoat, siyrat, surat, sur`at, jur`at, taajjub, taalluqli, muassasa, matbaa, televedeni ye, intervu, mubvaffaqiyat, kug`rofiya, unibversistet .
18-mashq. O`qing . Undagi so`z larni to`g`ri va tez o`qishga harakat qiling.

Tilimi tilimni ming tilim qilgan,

Qirqmalar bog`la di yokim qovg`aga
Asalfjon, shakarjon paspurti bilan
Bebilet jo`naydi do`stga sovg`aga.
(G`.G`.)