O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta’limi vazirligi

Pedagogik psixologik metodlari 
    Pedagogik  psixologiyada  umumiy  va  yosh  psixologiyada  foydalanilgan 
metodlar qo`llaniladi. Ular: kuzatish yozma va og`zaki savolnomalar, eksperiment 
va  boshqalar.  Lekin  ular  bolalarning  yoshi,  psixologik  va  pedagogik 
muammolariga bog`liq ravishda qo`llaniladi. 
Umumiy metodlardan tashqari, pedagogik psixologiyaning maxsus metodlari 
ham  mavjud.  Masalan,  ularga  psixologik-pedagogik  eksperiment,  maxsus 
psixologik-pedagogik  testlar  kiradi.  Psixologik-pedagogik  eksperiment  bolaga  u 
yoki  bu  pedagogik  ta’sirning  mahsuldorlik  darajasini  aniqlash  uchun  maxsus 
rivojlantiruvchi maqsadni ko`zlab o`tkaziladi. 
Psixologik-pedagogik eksperiment uch bosqichdan iborat: 
1. Aniqlovchi eksperiment. 
2. Shakllantiruvchn eksperiment. 
3. Nazorat eksperimentlari. 
Rus psixologi B.G. Ananev bo`yicha tadqiqot metodlari 4 guruhga bo`linadi: 
I.  Tashqiliiy metodlar: taqqoslash, longityud va kompleks metodlari kiradi. 

---

 
 
145 
Takkoslash-umumiy  psixologiya,  ijtimoiy  psixologiya,  pato-  psixologiya  va 
defektologiyada  keng  qo`llaniladi.  Rivojlanish  va  pedagogik  psixologiyada 
o`rganilayotgan  psixik  jarayonlarning  dinamikasini  aniqlash  uchun  qo`llaniladi. 
Longityud  -(o’zluksiz)  o’zoq  vaqt  davomida  ayni  bir  xil  kishilar  o`rganiladi. 
Kompleks - psixologik tadqiqotlar boshqa fanlar metodlari ishtirokida o`tkaziladi. 
(shaxsning jismoniy, fiziologik, psixik va ijtimoy taraqqiyoti aniqlanadi). 
II.   Empirik  metodlar: kuzatish va o`z-o’zini kuzatish; eksperimental  
psixodiagnostika  metodlari  (test,  anketa,  suhbat,  sotsiometriya,  intervyu); 
faoliyat natijalarini tahlil qilish; biografiya metodlari. 
III.   Ma’lumotlarni qayta ishlash metodlari: miqdoriy 
(statistika) 
va 
psixologik 
yoki 
sifatiy 
tahlil 
turlariga 
bo`linadi. 
IV.   Sharhlash metodlari: Genetik va "donalash" metodlari.                          
Genetik  metodda taraqqiyotdagi bosqich, pog`onalar, inqiroz holatlari ajratib 
ko`rsatiladi  (vertikal  aloqa).  Donalash  metodida  esa  shaxsning  barcha 
xarakteristikalari o’rtasidagi  "gorizontal'' aloqalar aniqlanadi. 
Bu 
metodlardan 
ayrimlarini 
ko`rib 
chiqamiz.