O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta’limi vazirligi


Ma’ruza mashg`uloti rejasi



Download 1,46 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/79
Sana19.09.2021
Hajmi1,46 Mb.
#178813
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   79
Bog'liq
rivojlanish psixologiyasi va pedagogik psixologiya

Ma’ruza mashg`uloti rejasi: 
1.  K.Byuler bo’yicha rivojlanishning uch bosqichli nazariyasi. 
2.  X.Vernerning ortogenetik konsepsiyasi. 
3.  Rivojlanishni tushuntirishning biogenetik yo’nalishi. 
4.  V.Shternning rivojlanishni ikki omilli konvergensiya nazariyasi. 
5.  Dastlabki bixeviorizm nazariyasining sharhi. 
 
 
Ko’zga  ko’ringan  avstriyalik  psixolog  K.Byuler  bir  muddat  Vyursburg 
maktabi  doirasida  ishlagan  bo’lib,  o’zining  bolani  psixik  rivojlanish 
konsepsiyasini  tuzdi.  U  rivojlanishning  butun  yo’lini  maymundan  to  kata  yoshli 
madaniyatli  odamgacha  ko’rsatishga  harakat  qilgan.  Byuler  bo’yicha  tadqiqot 
vazifasi  rivojlanishda  doimiy  asosiy  tashqi  ta’sirlarga  bog’liq  bo’lmagan 
qonuniyatlarni  sof  holda  topish  edi.  Byulerning  fikricha,  bolalik  rivojlanishining 
birinchi  yillarini  o’rganish  uchun  eksperimentning  mos  shakli  zoopsixologiya 
sohasidan olinishi mumkin. K.Byuler bola rivojlanishidagi uch bosqich nazariyasi 
muallifi  sifatida  mashhur.  Har  bir  bola  o’z  rivojlanishida  hayvonlar  harakatlari 
shakli evolutsiyasi bosqichlariga mos bosqichlarni bosib o’tadi, instinkt, o’rgatish, 
intellekt.  U  biologic  omillarni  asosiy  debko’rsatib  o’tadi.  Byuler  bolalikdagi 
rivojlanishni  biologic  jihatdan  asoslanganligini  qobiliyatlarni  nasliyligini 
ta’kidlagan,  lekin  mashqlarsiz  tabiiy  qobiliyatlar  to’liq  ochilmaganligini  aytib 
o’tgan. 
Instinkt rivojlnishning quyi darajasi xulq usullarini nasliy fondi qo’llanilishga 
tayyor  bo’lgan  va  faqatgina  ma’lum  stimullarga  muhtoj  bo’lgan.  Odamda 


 
 
34 
instinktlar  noaniq-sust  kata  individual  farqlarga  ega  bo’lgan.  Bolada  tayyor 
instinktlar  to’plami  baqirish,  so’rish,  yutish,  himoya  refleksi  kabilar  mavjud 
bo’ladi.  
O’rgatish  turli  hayotiy  vaziyalarga  moslashish  imkonini  beradi,  maqtov  va 
jazolashlarga  yoki  omad  va  omadsizliklarga  tayanadi.  Byuler  bo’yicha  bolalar 
o’yini hayvonlardagi o’yinning tabiiy davomi shu bosqichda yuzaga keladi. 
Rivojlanishning  bir  bosqichidan  boshqasiga  o’tishda  emotsiyalar  ham 
rivojlanadi.  Shunga  ko’ra,  faoliyatning  yakunidan  boshigacha  rohatlanishning 
almashinishi  sodir  bo’ladi.  Harakat  va  emotsiyani  evolutsion  erta  taqqoslanishi 
quyidagicha avval harakat, so’ng uning natijasida rohatlanish. So’ngra harakatdan 
funksional  qoniqish  bilan  kechadi,  ya’ni  jarayonni  o’zidan  qoniqish  va  nihoyat 
qoniqish tasavvuri harakatning  o’ziga o’tadi.  Byuler  uchun  asosiysi  tafakkurning 
psixik rivojlanishda ijodkorlik rolini o’rganish edi. Shunday qilib, u bolada nutqni 
uni  yaratish  kattalar  bilan  muloqot  jarayonida  bola  tomonidan  o’ylab  topishi 
sifatida rivojlanish nazariyasini taklif qildi.  

Download 1,46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish