O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi samarqand viloyati xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi

133 
3-
sinf o‘quvchilari uchun esa bunday tadqiqotlar ko‘lamini 
1. Nazariy tadqiqotlar. 
Bunday tadqiqotlar turli manbalarda mavjud 
materiallarni, dalillarni o‘rganish va umumlashtirishga qaratilgan. Bunday tadqiqotlar 
uchun tanlangan mavzular o‘quvchilarga biologik ob’ektlarni real muhitda, faoliyatda 
o‘rganishlari va izlanishlari uchun keng ko‘lamda materiallar berishi, turli taxminlar 
tuzishiga imkoniyat yaratishi kerak. Bu esa o‘quvchilarda tadqiqot ishlarini olib 
borishga qiziqishni orttiradi va ularni mustaqil bilish faoliyatiga undaydi. 5-6-sinf 
o‘quvchilari tadqiqotning bunday shakli bo‘yicha ish olib borishni bemalol uddalay 
oladilar. Masalan, 6-sinfda o‘quvchilar dasturda berilgan “Cho‘l, to‘qay, adir, yaylov 
o‘simliklari” mavzusi bo‘yicha quyidagi tadqiqot ishlarini olib borishlari mumkin: 
Adir o‘simliklarining yatttattt muhitiga moslanishlari. Avstraliyalik “mirzaterak”. 
Bakteriyalar olamiga sayohat. Bakteriyalar bizga do‘stmi yo dushman. Cho‘l 
o‘simliklarining yatttattt muhitiga moslanishlari. Dorivor o‘simliklar. Fotosintez yoki 
yashil o‘simlikning buyuk siri. Hasharotxo‘r o‘simliklar. Insonning yashil do‘stlari. 
Kartoshkaning tarixi. Lishayniklar - atmosfera tozaligini aniqlovchi indikator. 
O‘simlik nomlarining siri. O‘simlik va inson munosabatlari. O‘simliklar - davlat 
ramzi. Rekordchi o‘simliklar. Sayohatchi o‘simliklar. G‘aroyib o‘simliklar. To‘qai 
o‘simliklarining yashash muhitiga moslanishlari. Yaylov o‘simliklarining yashash 
muhitiga moslanishlari. Zamburug‘lar saltanati. G‘aroyib parazit - raffleziya. 
Tajribaga asoslangan (eksperimental) tadqiqotlar (kuzatishlar, amaliy 
mashg‘ulotlar, tajribalar). 
Tajribalar o‘tkazish ko‘nikmalarini o‘quvchilar botanika 
darslarida olib boriladigan laboratoriya va amaliI mashg‘ulotlar o‘tkazish davomida 
hamda darsdan tashqari ishlar davomida hosil qiladilar. Mavzular: Kartoshka 
ko‘chatini chopiq qilishning ahamiyati. Mineral o‘g‘itlarning oshpiyoz rivojiga ta’siri. 
O‘simliklarni tuproqsiz o‘stirish. O‘simliklarning yuqori haroratga moslashuvi. 
O‘simlikning urug‘dan rivojlanishi. Organik o‘g‘itlarning lavlagi rivojiga ta’siri. 
Pomidor ko‘chatini xomtok qilishning ahamiyati. Tashqi muhit omillarining xona 
o‘simliklariga ta’siri. Xona o‘simliklari bargidan kislorod ajralishini o‘rganish. 
kengaytirish mumkin. 
Shahar ko‘chalarini ko‘kalamzorlashtirish uchun ekiladigan o‘simliklar