O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi samarqand viloyat xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi

Dars tahlili - o‘quv mashg‘ulotining bir butun yaxlit holda yoki muayyan bo‘laklarga bo‘lib baholash.Pedagogik o‘quv yurtlarida tinglovchilarni pedagogik mahoratga o‘rgatish vositasi sifatida foydalaniladi. Dars tahlilida quyidagi parametrlar baholanadi: dars maqsadi va unga erishish, o‘quv gurug‘i tavsifi, o‘qituvchining sinf, guruh bilan muloqoti, o‘qituvchining nutqi, o‘quvchilarning nutqi, nazorat shakllari va ularning samaradorligi, dars tahlili, tinglovchilarning pedagogik amaliyoti jarayonida faol o‘qllaniladi.

Yu.A.Konarjevskiyning fikricha, dars tahlilining 3 turi mavjud: dars strukturasi tahlili, dars aspektlari tahlili, kompleks tahlil.

Kompleks (to‘liq) tahlilning taxminiy sxemasi quyidagicha bo‘lishi mumkin:

2. 
   Dars maqsadi, vazifalari
   
   1. 
      O‘qituvchi va o‘quvchilarning darsga tayyorgarligi
      
   2. 
      Darsning tashkiliy tuzilishi
      
   3. 
      Dars mazmuni
      
   4. 
      Metodik ta’minot
      
   5. 
      O‘quvchilarning darsdagi xulqi va faoliyati
      
   6. 
      O‘qituvchining kasbiy sifatlari tavsifi
      
   7. 
      Darsning kasbiy sifatlari tavsifi
      
   8. 
      Darsning umumiy natijalari.
      

An’anaviy dars tahlili va Fidbekni qo‘llagan holda darsni tahlil qilish jarayonlarining qiyosini keltiramiz. Ikkala tahlilda ham jarayon bir kishi tomonidan boshqariladi. Fidbek vositasda dars tahlilida o‘qituvchining kasbiy va shaxsiy tayyorgarligini baholash maqsad qilingan bo‘lsa, quyidagi 10 mezondan kelib chiqib, har biriga maksimal 10 balldan jami 100 ball qo‘yish mumkin:

• 
  o‘quv maqsadini quya olish malakasi
  
• 
  dars ishlanmasini tayyorlash malakasi
  
• 
  vaziyatga xozirjavobligi
  
• 
  parsitipativlik, o‘quvchilarning jalb qilinganligi
  
• 
  o‘zgarish istagi
  
• 
  nazariya va amaliyotning mutanosibligi
  
• 
  guruh bilan emotsional aloqa
  
• 
  ko‘rgazmalilik
  
• 
  reglamentga rioya qilishi.
  

Bunda kuzatuvchilarning har biri darsni alohida baholashadi. Keyin har bir mezon bo‘yicha va jami umumiy ball chiqariladi. Ballni dars o‘tgan o‘qituvchining o‘ziga e’lon qlish tavsiya etiladi.

Mezon – kasbiy topshiriqlarni yoki o‘quv dasturini bajarish uchun etarli bo‘lgan hamda zaruriy aqliy harakatga oid bilim va ko‘nikmalarga egalikni belgilovchi ko‘rsatkich.

Dars sifatini belgilovchi omillar: o‘qituvchi va o‘quvchi. Bunda o‘qituvchining vazifasi darsda tafakkur va faoliyatni to‘g‘ri uyg‘unlashtira olishi barobarida dars samaradorligini oshirishdan iborat. Mashg‘ulotda o‘qituvchi o‘quv dasturi bo‘yicha dars maqsadidan kelib chiqqan holda asosiy komponentlarni bilishi o‘zaro bog‘liqligi va bir biriga ta’sirini tushunishi lozim.