O‘zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi jizzax viloyat xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududiy markazi

Muammo turlari	Muammo aniqlangan	Muammoni hal etish uslubi
Muammo yechimi
1	+	+	+
2	+	+	-
3	+	-	+
4	+	-	-
5	-	+	+
6	-	+	-
7	-	-	+
8	-	-	-

Birinchi tо‘rt turdagi muammolar – aniq muammoli vaziyatlardir. Bularda muammo oldindan qо‘yilgan bо‘lib, ularning bir-biridan farqi muammoni hal etish uslubi ma’lumligi va yechim haqidagi tasavvurning mavjudligida.
Qolgan tо‘rt turdagi muammolar – noaniq muammoli vaziyatlardir.
Birinchi turdagi muammoni kо‘rgazmali masala deb yuritiladi. Bunda savol, uning javobi, javobni topish yо‘llari berilgan bо‘lib, bunday masalalarni hal etish jarayonini о‘quvchilar puxta о‘zlashtirib, boshqa masalalarga qо‘llash kо‘nikmalarini hosil qiladilar.
Ikkinchi turdagi muammoda о‘quvchilar berilgan masala va bu masalani hal etish yо‘li yordamida javobni topadilar. Bunday masalalar о‘quvchilarni formulalardan tо‘g‘ri foydalanish, topqirlik, aniq va izchil fikrlashga о‘rgatadi.
Uchinchi turdagi muammolar odatda ritorik muammolar deb yuritiladi. Ular ritorik – javob о‘z-о‘zidan kо‘rinib turgan savollarga о‘xshash bо‘lganligi uchun ham shunday nomlangan. Ular boshqotirmalarga ham о‘xshab ketganligidan ayrim hollarda boshqotirma-muammo debhham yuritish mumkin. Bunday muammolarga har xil krossvordlar, rebuslar, berilgan bо‘laklardan figuralar yasash, taken о‘yini, Rubik kubigi kabi yechimi mavjud bо‘lgan muammolar kiradi.
Tо‘rtinchi turdagi muammolar – klassik muammolar deb yuritiladi. Bunday muammolarning hal etilishi fan-texnikada rо‘y berayotgan buyuk о‘zgarishlarga olib keladi. Beshinchi turdagi muammoda yechim nimadan iboratligi va uni topish yо‘li ma’lum bо‘lib, ular qanday muammoni hal etish uchun kerakligi aniq bо‘lmagan muammolar. Bularga misol sifatida maqsadsiz yasalgan qandaydir bir uskuna, shakllarni olish mumkin. Yasash yо‘llari va natija bor, lekin ular qanday bir vaziyatni hal etish uchun kerakligi hali aniq emas. Bir kun kelib biror bir muammoni hal etishda ishlatilishi mumkindir.
Oltinchi turdagi muammoga biron bir muammoni hal etish uchun aniqlangan uslubning boshqa bir, hal etilgan muammoga mutlaqo bog‘liq bо‘lmagan muammoga qо‘llanishini kiritish mumkin.
Yettinchi turdagi muammoli vaziyatda faqatgina shartli ravishda yechim deb atash mumkin bо‘lgan narsa bor, chunki muammo va uni yechish yо‘llari ma’lum emas. Masalan, bir kun kerak bо‘lib qolar deb yig‘ilgan har xil ashyolar buyumini olaylik. Ashyolarning ichida shundaylari ham bor-ki, ular nima maqsadda kerak va ulardan qanday foydalanish kerakligi hozircha ma’lum emas.
Sakkizinchi turdagi muammolarga sofizmlar, antinomiyalar, paradokslar kabi muammolar kiradi. Ular asosan yolg‘onni rost qilib kо‘rsatish maqsadida ishlatiladigan intellektual kо‘zbо‘yamachilik orqali anglashilmovchilikka olib keladi. Sofizmlar Qadimgi Gresiyada keng tarqalgan bо‘lib, u vaqtda mantiq qonunlari ma’lum emas edi. U vaqtda sofizm asosan ma’noga ega bо‘lmagan sо‘z о‘yinlari va maqsadsiz bahslarda ishlatilgan.