O’zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi Buxoro viloyati xalq ta’limi boshqarmasi Peshko’ tuman Xalq ta’limi bo’limi

O’zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi
Buxoro viloyati xalq ta’limi boshqarmasi
Peshko’ tuman Xalq ta’limi bo’limi
38-umumiy o’rta ta’lim maktabi
Ona tili va adabiyot fani o’qituvchisi
Mansurova Dilrabo Rizoqulovna


Navoiy va Bobur ijodini o’rganishda inovatsion va integratsion usullardan foydalanish.
Peshko’ 2022
Tuzuvchi. Mansurova Dilrabo Rizoqulovna. Peshku tuman xalq ta’lim bo’limi.
38-umumiy o’rta ta’lim maktabi ona tili va adabiyot fani o’qituvchisi.
Taqrizchilar.
1 Peshku tuman xalq ta’limi bo’limi
Fiologiya fanlar metodisti: Sh.Kenjayeva

Kirish
EPIGRAF
“Bizning havas qilsa arziydigan buyuk tatiximiz bor, havas qilsa arziydigan ulug’ ajdodlarimiz bor, havas qilsa arziydigan beqiyos boyliklarimiz bor. Men ishonaman nasib etsa, havas qilsa arziydigan buyuk kelajagiviz, buyuk adabiyotimiz va san’atimiz ham albatta bo’ladi” (Sh.M.Mirziyoyev)
Haqiqatdan ham buyuk kelajakni yaratish uchun buyuk shaxslar kerak. Buyuk shaxslar esa maktabda yetishib chiqadi. Shuning uchun “Najot maktabda, najot ta’limda” deb bejiz aytmadilar.
Shuning uchun Buyuk shaxslar buyuk adabiyotchilarni yetkazish uchun maktablarda ta’lim va tarbiyaning sifat samaradorligini oshirish zarurligini bot –bot takrorlanyapti. Chunki insondagi yovuzlik va ezgukik ham zararkunandalik va hojatbarorlik ham tarbiyaning mahsulidir (Hikmarlar xazinasi) deb takidlaydilar.
Agar biz yoshlarda ta’lim va tarbiya sifat samaradorligini oshirishni xoxlar ekanmiz menimcha uning birgina yo’li darslarda innovatsion va integratsion metodlardan foydalanish zarur deb o’ylayman.
Avvalo innovatsiya bu yangilik ya’ni dars o’tishda yangicha yondashuv interfaol metodlardan foydalanishdegan ma’noni beradi.
Integratsiya bu so’z lotincha bo’lib “Aloqa bog’lash degan ma’nolarni beradi” ya’ni misol keltirsak pichoqchi bir vaqtning o’zida ham duradgor (dastasi uchun) ham rassom bo’lishi zarur. Bo’lmasa pichoq ishlab chiqara olmaydi.
Men tavsiya qilayotgan metodda ham adabiyot darslarini o’zga fanlar bilan bog’lab ko’proq ma’lumotlar berish va buyuk adabiyotchi? Odob –axlaqli yoshlarni yetkazishga qaratilgan.
Men tavsiya qilayotgan metod yoshlarda diqqat e’tibor va harakatni shakllantiradi.Jaloliddin Rumiy bobomiz “Hayotda muvofaqqiyatga erishish uchun 3 narsa kerak bular diqqat, intizom, harakat” deb bejiz aytmagan. Men tavsiya qilayotgan metod esayoshlarda yuqorida aytilgan 3 ta xislatni shakllantiradi.
Agar biz dars jarayonlarida yangu usullardan foydalanmasak ta’lim va tarbiya sifatini oshira olmaymiz. “Tarbiya qancha mukammal bo’lsa, xalq shuncha baxtli yashaydi” deydi donishmandlar. Tarbiya mukammal bo’lishi uchun esa bu masalada bo’shliq paydo bo’lishiga mutlaqo yo’l qo’yib bo’lmaydi”. Sh.M.Mirziyoyev.
Bugungi rivojlanib borayotgan mustaqil O’zbekistonimizda o’quvchi yoshlarni ta’limga to’g’ri yo’naltirish juda katta ahamiyatga ega. Zero yurtimizning kelajagi yoshlar qo’lida. Ma’lumki o’quvchilarning ko’p vaqtlari maktabda o’tadi. Ularning ta’lim olishini to’g’ri tashkil etish esa, biz o’qituvchilarning zimmasidagi yuksak burchdir.
,,Yomon o’qituvchi” - gapiradi
,,Yaxshi o’qituvchi” -ko’rsatadi
Zamonaviy o’qituvchi esa dars jarayonida interfaol metodlardan samarali foydalangan holda o’quvchilar ongidagi bo’shliqni tezda anglab, chora topib ilm ma’rifat bilan to’ldiradi.
Xo’sh metodlar ta’limda qanday samara beradi?
Keling bu haqida to’xtalib o’tamiz.
O’z vaqtida o’qituvchi va o’quvchi o’rtasida samimiy aloqalar o’rnatiladi. Ayniqsa integratsiya fanlar aro aloqadorlik bo’lsa, nur ustiga a’lo nur bo’lardi .
O’qitish usullari ta’lim jarayonlarida turli xil ko’rinishlarda kechadi .
( yakka, juft, guruh, kata guruh) larda namoyon bo’ladi.
O’quv jarayoni o’quv ehtiyojini qondirish bilan katta motivatsiyaga ega bo’ladi. Axborot berish olish va qayta ishlash, o’zaro muloqotga kirishish, fikr bildirish, fikr almashish kabi ko’nikmalarni shakllantiradi. Metodni qo’llashdan oldin esa mavzuni to’liq o’rganishni o’quvchilarga uy vazifa sifatida berasiz.
Men tanlagan metodni ko’pincha adabiyot darslarida qo’llaymiz. Yozuvchi va shoirlarning yozgan asarlari o’qituvchi va o’quvchi hamkorligida o’rganib chiqiladi. Bu esa o’quvchilardagi hayot deb atalgan buyuk bir jarayonga o’zining munosabatini bildirishga undaydi.
,,Elementlar davriy sistemasi”ni yana adabiy janrlarni o’rganishda ona tilida so’z turkumlarini guruhlashda o’rganiladi.
Men o’ylaymanki, bu kabi metodlar bu kabi ta’limiy metodlar ta’lim jarayonida darsliklarda berilgan mavzular asosida metodga solinib kitobcha holatida darslikla bilan birga o’quv jarayonida qo’llanilsa, ta’lim sifati yanada oshishiga ishonch bildiraman.
Foydalanilgan adabiyotlar:
Sh. Rahmatullayev,,Hozirgi o’zbek adabiy tili”
10-11- adabiyot darsliklari
Hikmatlar xazinasi.