O’zbekiston Respublikasi Xalq Ta’limi Vazirligi A. Qodiriy nomli Jizzax Davlat pedagogika instituti “Tarix” fakulteti

Nazorat topshiriklari:

1. 
   Gumanizm atamasini izoxlab bering.?
   

A.. Urta asr idealogiyasi.
V. Yangi Italyan madaniyatining ikkinchi nomi.
S. Gumanistik dunyokarash.
D. Urta asr mistiklarining dunyokarashi.

2. 
   Yearopada gumanizmning yoyilish davrini aniklang?
   

A. XV asrning ikkinchi yarmi.
V. XVI asrning boshlari.
S. XIII asrda.
D. XIV asrning boshlarida.


3 – asosiy savol:
Uygonish davrida inson shaxsining urni.


Maksad: Uygonish davrining xarakterli tomonlarini tushuntirib berish, uning moxiyati nimalardan iborat ekanligini aytish va uygonish davrida inson shaxsining urniga baxo berish.


Identiv ukuv maksadlari:
3.1. Uygonish davrining moxiyatini tushuntirib beradi.
3.2. Renessans - Garbiy va Markaziy Yevropadagi rivojlangan urta asrlar davlatlari madaniyatini oliy boskichga kutarilish davri ekanligini tushunadi.

3. 
   Uygonish davrining boskichlari va insonparavarlik goyalarini aytib beradi.
   
4. 
   Uygonish davrida inson shaxsining urniga baxo beradi.
   

3 - asosiy savolning bayoni:
Davrning iktisodiy-siyosiy xayoti inson shaxsiyatining oldingi uringa kuyadi. Endilikda inson cherkov feodal tabakachilik munosabatlari torlik kila boshlaydi. Endilikda dunyoviy fikrlovchi yangi dunyokarash nomoyondalari turli kasbdagi va turli ijtimoiy mavkeyga ega bulgan kishilar – shoirlar, filologlar, rassomlar uzlariningtadkikot obyektlari deb insonni xisoblaydilar Uz-uzidan savol kelib chikadi. Gumanistlar kimlar?
Gumanistlar yangi dunyoga kuz tashlashda utmish antik dunyodan andoza olgan xolda yangi ma’rifiy goyaning kelishida asosida rol uynaydi.lar. IX-XII asrlarda yuzaga kelgan shark ilmiy falsafasi va shark madaniyati mutafakkirlari Roziy, Farobiy, ibn sino, Ibn Rushid asarlari Yevropadagi Yangi davr mutafakkirlarini yuzaga kelishida asos buldi.
Uygonish davri madaniyati tarkalishi XIII-XIV asrlardayok Italiyadan boshlandi. Bunga sabab Italiyada kadimdan antik davr madaniyati va san’ati kuchli rivojlanganligidir. Bunga Shark ilmiy-ma’rifiy ta’sirini garbiy ulkalariga borishidir. Garbiy va Markaziy Yevropada Uygonish davri kuyidagi boskichlar bilan ifodalanadi:

1. 
   XIII-XIV asrlar ilk davr-tasviriy san’yaan va arxitekturaning rivojlanishi.
   
2. 
   XV asr yuksak uygonish – adabiyotni rivoji.
   
3. 
   XVI asr sungi uygonish davri-sinfiy kurashlarning keskinlashuvi bilan xaraaterlanadi.
   

XV asrning ikkinchi yarmiga kelganda Yevropaning barcha mamlakatlarida gumanizm keng tarkaldi. Kadimgi avtorlar, ya’ni Siseron, Seneka, Tasit va boshkalarning uslubida "kaytadan tiklangan" internasional latin tilidan foydalangan gumanist yozuvchilar, rassomlar va olimlar Yevrolpada uziga xos birodarlik tashkil etdilar, bu birodarlik turli mamlakatlarning olimlari urtasida kizgin yozishmalar olib bordi. Feodal - krepostnoylik munosabatlarining keskinlashishi gumanizmning anti-feodal yulga tushib kolishiga sabab bulgan. Italiyaning uzida, XV asrda, Florensiyadan tashkari yana Rimda, Neopolda, Milanda va Venesiyada Uygonishning boshka markazlari bor edi. Uygonish san’ati, shuningdek, gumanistik falsafa, adabiyot siyosiy fikr bundan keyingi, XVI asrda, sungi Italiya yoki Yuksak Renessans davri deb atalgan davri zur rivoj topdi.
XVI asrda gumanizm uzil-kesil umumevropa madaniy xarakatiga aylanib, urta asr sxolastikasiga juda kattik zarba yetkazdi.