O`zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi vazirligi a. Qodiriy nomidagi jizzax davlat pеdagogika instituti “Pedagogika-psixologiya” kafedrasi

Ҳаётий вақтларни ташкил қилиш муаммоси 
Ёш мутахассис «катталар ҳаётига» кириб мактаб ҳаётидаги ишлар ва пайдо 
бўлган эр (хотин), ота (она) мажбуриятлари орасида вақт ва кучни ҳар доим ҳам 
муваффақиятли тақсимлай олмайди. Натижада ёш мутахассис ҳаётининг у ёки бу 
соҳаси жабрланиши мумкин: ёки у ишга тўлиқ киришиш қобилиятини йўқотади, ёки 
унинг оиласида муаммолар бошланади.
Психолог касбини ўзлаштириб мактабга қайтиб келган ўқитувчилар дуч келадиган 
муаммолар ва қийинчиликлар 
Касбий ролнинг ўзгариши билан боғлиқ бўлган субъектив қийинчиликлар.
Мактабга психолог бўлиб қайтиб келган ўқитувчилар ички йўналишларини 
ўзгартиришлари педагогик ролдан психологик ролга алмашишлари зарур. Бу икки 
роль нимаси билан фарқ қилади?
Педагогик жамоада обрўга эга бўлиш муаммоси 
Ўқитувчилар ўзларининг собиқ ҳамкасбларига дастлаб эскича муносабатда 
бўладилар, психологик билимларга нисбатан ҳеч қандай обрўни тан олмайдилар. Улар 
учун курслардан психолог димломига эга бўлиб қайтган ўқитувчи «худди уларга 

---

ўхшаш», «уларга ўхшаб психологик билимлардан хабардор эмас». Психологнинг 
собиқ ҳамкасблари билан муносабатларни қайта қуриш бир неча йиллар давом этиши 
ва оғир кечиши мумкин: унга маслаҳатга келишмайди, тренинглардаги унинг фикрига 
ишонмайди, семинар ва лекцияларда танқидий фикр билдирадилар. 
Мактаб маъмурияти билан ўзаро таъсирларни  
қайта қуриш муаммоси 
Кўпгина мактаб директорлари энг яхши ўқитувчини амалиётчи психологлар 
тайёрлаш факультетига ўқишга жўнатади, лекин у дипломли мутахассис бўлиб 
қайтганда анчагача унга бўлган муносабатини ўзгартира олмайди. Директор ўзининг 
собиқ ўқитувчининг унга бўйсинишини талаб қилади, иш ҳақида ҳисобатлар сўрайди, 
маслаҳат бериш ёки психодиагностик тадқиқот натижалари бўйича тўлиқ хабардор 
бўлишини сўрайди. Агар психолог тадқиқот натижалари ҳақида тўлиқ ахборот бера 
олмаслигини ва яширин маълумот мижоз ва психолог орасида қолишини маълум 
қилса, яни биринчи бор нисбатан мустақиллигини эълон қилса, психолог ва директор 
орасида кескин низолар пайдо бўлиши мумкин. Бундай вазиятларда психолог сабр - 
тоқат билан, муносабатларни ўзгартириши зарур (бўйсунувчи ҳолатдан тенг ҳуқукли 
ҳамкорлик ҳолатига ўтиши лозим).