O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'lim vazirligi

Tayanch mashqlari: Polda qo’llar kafti 
bilan tayanch hosil qilib yotish va oyoqlar bilan 
depsinib cho’qqayib o’tirish. Oyoqlarni bir 
vaqtda uzatib bir vaqtda yig’ib olish kerak. 
Mashqlarni bajarib ko’rsatish, buyruq bilan 
mashqni bajartirish. Qo’llar yelka kengligida 
oyoqlar juft holatda bo’lishi kerak. Mashqni 
sanoq bilan bajaramiz. 1-2 hisobda mashqni 
boshlaymiz.  
1.DH. Qo’llar bilan tayanib yotish. 
2.DH. Oyoqlar bilan cho’qqayib o’tirish.  
 
O’quvchilarni qayta bir qatorga saflash. 
O’yin o’yin shartlarini aytib o’tish. 
Harakatli o’yin: “Kartoshka ekish” 
o’yinini o’tkazish. O’yin qoidasini tushuntirib 
berish. O’yinni o’tkazish jarayonida tartib-
qoidaga, intizomga rioya qilish kerak. Go’lib 
komandani o’yin shartiga ko’ra taqdirlash. 
     
 
 
25-30 min 
 
 
 
  2-3 min 
 
 
 5-6 marta 
 
 
 6-7 min 
 
 
 
 
 
  8-10 min 
 
    
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  6-8 min 
 
 
 
 
O’quvchilar bir-biriga xalal 
bermasligi kerak. 
 
 
 
Har bir o’quvchi 
ko’rinadigan joyni tanlash va 
kuzatish. Kamchiliklarni bartaraf 
qilib borish 
 
 
 
 
 
 
O’quvchilarning shaxsiy 
xususiyatlarini inobatga olib 
mashqlarni sekinlik bilan 
bajartirish kerak. O’quvchilarning 
nafas olishiga e’tibor qaratish 
kerak. Mashqni takrorlashda 
og’zaki tushuntirish kerak. 
 
 
 
 
 
 
O’quvchilar xavfsizligiga 
e’tibor berish. G’olib komandani 
o’yin shartiga ko’ra taqdirlash 
3 
Yakuniy qism: 
Qayta bir qatorga saflanish, maydon 
bo’ylab sekin yugurish, yurish mashqlarini 
bajartirish. Bir qatorga saflash, o’quvchilarni 
   
   3-5 min 
 
 
O’quvchilarning nafas olishi 
va o’zini tutishini nazorat qilish. 
Uyga vazifa berishda 
o’quvchilarning shaxsiy 

---

 
94 
baxolash. Uyga vazifa berish, o’tilgan 
mashqlarni uyda takrorlashni aytib o’tish. 
O’quvchilarni zaldan chiqarib ketish. 
 
 
 
 
xususiyatlarini inobatga olish. 
 
Yuqorida  namuna  sifatda  berilgan  jismoniy  tarbiya  darsining  ishlanmasini 
o’qituvchi  ijobiy  imkoniyatlaridan  kelib  chiqib,  ilg’or  pedagogik  texnologiyalar 
asosida  yanada  takomillashtirib  borishi  mumkin.  Biroq  bu  belgilangan  darsning 
samaradorligini oshirishi shart. 
Yana shuni qayd etib o’tish lozimki o’qituvchi har bir dars uchun yuqoridagi 
hajmda  dars  ishlanmasi  yozsa  buning  uchun  ortiqcha  yozish,  ko’p  mehnat  qilish, 
vaqtni  yo’qotish  deb  bilishi  mumkin.  Buni  inobatga  olib  quyidagi  tavsiyalar 
beriladi: 
-o’qituvchida har bir sinf uchun kamida 4-5 ta kengaytirilgan mukammal dars 
ishlanmasi bo’lishi shart; 
-qolgan  darslar  uchun  tuzilgan  dars  ishlanmasini  qisqartirilgan  holda  tuzish 
ham mumkin; 
Dars  ishlanmasini  tuzishda  ba’zi  talablarga  amal  qilinadi.  Jumladan, 
ishlanmaning  qisqartirilgan  shakli  ham  tushunarli  bo’lishi  kerak.  Buning  uchun 
quyidagilarga ahamiyat berish kerak: 
-o’qituvchi o’quv yili boshida har bir sinov uchun 10-12 ta URM kompleksini 
tuzishi kerak; 
-URM kompleksi bir-birini takrorlamasligi kerak; 
-URM kompleksi alohida jamlanadi; 
-dars ishlanmasi tuzishda URM darsning asosiy qismiga mos bo’lishi lozim; 
Ammo  darsda  berilgan  URM  kompleksi  tshliq  bajartirilishi  nazarda  tutilib, 
avvaldan tayyorlangan dars ishlanmasiga ilova qilib qo’yiladi. 
URM  turli  xil  usullarda  o’tkazilishi  ham  o’quvchilarda  jismoniy  tarbiya 
darslariga bo’lgan qiziqishini oshiradi va faollashtiradi. Shuning uchun har darsda 
turli xil URM mashqlaridan foydalanish maqsadga muvofiq.Umumrivojlantiruvchi 
mashqlar  tuzishda  albatta  o’quvchilarning  yoshi,  jinsi  va  jismoniy  tayyorgarligi, 
maktab sharoiti va jihozlarning mavjudligi inobatga olinishi kerak. 
Mutaxassislar uchun Jismoniy tarbiya darslariga tayyorlanish, tashkil etish va 
o’tkazish bilan birga boshqa o’qituvchi tomonidan o’tilgan darsni pedagogik tahlil 
eta olish ham katta ahamiyatga ega. 
Shuni inobatga olgan holda quyida jismoniy tarbiya darslarini pedagogik tahlil 
etishda nimalarga e’tibor berish zarurligi haqida ko’rsatmalar beriladi.