O’zbekiston respublikasi xalq ta’lim vazirligi

Savollarga javob bering:

1.Sanab o'tilgan holatlarda qonun kishilarning xulq-atvorini tartibga solishi kerakmi?

2.Qonun buni qanday amalga oshiradi?

3.Jamiyatda kishilarning xulq-atvorini tartibga soladigan boshqa usullar mavjudmi? Bo'lsa, qaysilari?

Kishining jamiyatdagi xulq-atvorini ko'pincha ma'muriy huquq me'yorlari tartibga soladi. Qonunda ko'chada, jamoat joylarida, transportda o'zini tutish qoidalari mustahkamlangan. Yong'in xavfsizligi qoidalari, savdo-sotiq qoidalari, xizmat ko'rsatish qoidalari, tabiiy muhitni muhofaza qilish, energiyadan foydalanish qoidalari esa nafaqat kishilarga, balki tashkilotlarga ham taalluqlidir. Qoidalarni bajarish ko'plarimiz uchun me'yorga aylangan, biz ularni hatto sezmaymiz ham. Kishi yoki tashkilot ushbu qoidalardan birortasini buzganda, Ma'muriy javobgarlik to'g'risidagi kodeks harakatga keladi.

Kodeksning 10-moddasi qanday harakat (masalan, oz miqdorda talon-taroj qilish) yoki harakatsizlik (masalan, transportda chiptasiz yurish) ma'muriy huquqbuzarlik deb, ya'ni davlatimizda kishi yoki tashkilot uchun belgilangan xulq-atvor qoidalarini buzish deb topilishini bizga tushuntiradi.

Kodeksning Maxsus qismida qonun ma'muriy huquqbuzarlik sifatida belgilaydigvan va ular uchun javobgarlikni belgilaydigan 200 xatti-harakat sanalgan. Masalan, quyidagilar yuz berganda ma'muriy javobgarlik kelib chiqadi:

• 
  yengil tan jarohati yetkazish (52-modda);
  
• 
  militsiya xodimining qonuniy talablarini bajarmaslik (194-modda);
  
• 
  it va mushuk boqish qoidalarini buzish (110- modda);
  
• 
  hayvonlarga nisbatan shafqatsiz munosabatda bo'lish (111-modda);
  
• 
  tuhmat (40-modda);
  
• 
  haqorat qilish (41-modda);
  
• 
  oz miqdorda talon-taroj qilish (61-modda);
  
• 
  topib olingan mol-mulkni yashirish (62- modda);
  
• 
  transport vositalaridan axlat va boshqa narsalarni tashlab yuborish (123-modda);
  
• 
  transportda belgilangan joylarda chekish (122-modda);
  
• 
  sanitariya qonun hujjatlarini buzish (53- modda);
  
• 
  maishiy shovqinga qarshi kurash talablarini buzish (192-modda);
  
• 
  qimor o'ynash (191-modda).