O’zbekiston respublikasi xalk ta’lim vazirligi a. Qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti sport fanlari uslubiyati kafedrasi

2-jadval 
Mashg’ulot davrining bosqichlar bo’yicha vositalarning foiziy nisbati 
 
№ 
 
Tayyorlov bo’limlari 
Tayyorlov davri 
Umumta’lim 
bosqichi 
Maxsus tayyorlov 
bosqichi 
1 
Jismoniy tayyorgarlik 
55 
35 
2 
Texnik tayyorgarlik 
35 
40 
3 
Taktik tayyorgarlik 
25 
50 
Vositalarning ana shunday taqsimlanishi, umuman olganda, futbolchilarning 
sport formasi tiklanishi davri to’g’risidagi amaliyotchilarning tasavvuriga mos 
tushadi.
2-jadvalda ko’rsatilgan (9,51) rakamlar shartlidir va shuning uchun yanada 
aniq rejalashtirishga tayyorlanish yuklamalarining nazorati asosiy koidalariga rioya 
kilish zarur.
Bu mashqlarning jismoniy yuklamalarini rejalashtirish paytida e’tiborga 
olish kerak. Ayniqsa murakkab texnik taktik mashqlardan foydalanish bilan 
o’tkaziladigan o’quv-tayorgarlik mashg’ulotlarini rejalashtirish paytida aniq 
bo’lishi lozim.
Bunday ko’rsatkichlardan tashkari murabbiyning o’zini ham rejasi bo’lishi 
kerak.
K.Grendler, X.Palke, X.Xemmolarning ta’kidlashlaricha, maqsadli, vijdonli 
murabbiylar yillik mashg’ulotlar bilan chekinib qolmasdan, uzi uchun oylik rejami 
yoki biron maqsad sari tuzilgan rejalar bo’lishi kerak. 
Adabiyotlar tahlili shuni ko’rsatadiki, futbolchilarning layoqatligiga va 
qobiliyatlariga xar tomonlama aniq baxo berilishi futbolchi kelajagining samarali 
bo’lishiga, sport mahoratining takomillashishiga musobaqalarda yaxshi 
qatnashishiga, yosh futbolchilarning sport mahoratlarini yanada oshirishlariga, 

---

25 
mashg’ulot jarayonining uslubiy jixatdan qanchalik to’g’ri tashkil etilishiga bog’liq 
bo’ladi.
Hozirgi zamon futbolining ilmiy uslubiy nazariy adabiyotlari juda ko’p 
bilim va ko’rsatmalarni yaratib bermokda. Bu bilimlar orqali o’quv-mashg’ulot 
vaqtida yosh sportchilarning jismoniy sifatlarini to’g’ri rivojlantirishda samarali 
yordam bermokda. Shunday bo’lsa ham ishlab chiqilgan qo’llanmalardan futbol 
murabbiylari kam foydalanishmokda.
Adabiyotlar tahlilini o’rganganimizda va mashg’ulotlar jarayoni shuni 
ko’rsatadiki, hamma ham sport maktablarida tezkorlik sifatini rivojlantirishga ko’p 
ahamiyat berilmayapti. 
Biz ko’proq e’tiborni yosh futbolchilarda tezkorlikni, chaqqonlikni, 
chidamkorlikni, psixologik tayyorgarlikni, texnik va taktik tayyorgarlikni va yana 
bir qancha sifatlarni rivojlantirishga qaratishimiz kerak. Shundagina O’zbekiston 
futbolining gullab yashnashiga oz bo’lsa ham o’z xissamizni qo’shgan bo’lar edik.

---

26