O’zbekiston respublikasi veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish qo’mitasi samarqand veterinariya meditsinasi instituti veteriariya jarrohligi kafedrasi operativ xirurgiya va anesteziologiya fanidan

Jinsiy bez elementlarini qisman olib tashlash
Bu usulning maqsadi – spermatozoidlarni chiqishini to’xtatgan holda, androgen gormonlarni ochirilishini saqlash. Ularning ta’sirida hayvonning rivojlanishi to’xtab qolmaydi. Buni ikki xil usulda olib borish mumkin:
a) urug’donni faqat parenximasini olib tashlash (ekspression axtalash) bunda biriktiruvchi to’qima asosi va urug’don ortig’i saqlanadi.
b) urug’don ortig’ining dum qismini kesish – iskovchi buqalarni tayyorlash uchun qo’llaniladi.
Qonsiz usul bilan axtalash (perkutan) – keng tarqalgan usul, ikki xil usulda olib boriladi; urug’don tizmachasini yoki urug’donni majag’lash.
Urug’don tizmachasini majag’lash uch xil usulda amalga oshiriladi:
A) maxsus axtalash qichkislari yordamida teri orqali urug’don tizmachani majag’lash.
B) urug’don tizmachasini bog’lash.
V) Elastrasiya – rezina xalqa kiygizish.
Urug’donni majag’lash – kompression axtalash usuli, teri orqali Machalovskiy qisqichi yordamida amalga oshiriladi.
5. Xar xil turdagi hayvonlarni axtalash.
Ayg’irlarni axtalash – qonli ochiq usul bilan amalga oshiriladi, faqat qari ayg’irlar yopiq usul bilan axtalanadi.
Fiksasiyasi – asosan yotgan va maxsus stanok bo’lgan vaqtda tik turgan holatda fiksasiya qilinadi. Yotgan holatda fiksasiya qilganda o’ng orqa oyog’i oldinga tortiladi, qolgan uchtasi birga bog’lanadi.
Og’riqsizlantirish – katta axamiyatga ega va yiqitishdan oldin narkoz beriladi. Uyg’unlashgan narkoz uchun 20–25,0 xloralgidratni 2 litr suvda eritib, zond orqali yuboriladi. Shundan so’ng mahalliy og’riqsizlantirish quyidagi usullar bilan amalga oshiriladi:
1. Intratestikulyar – urug’don ichiga 10 ml 4 % novakain yuboriladi (Sanojnikov usuli).
2. Urug’don ortig’ini dum fismiga.
3. Urug’don ortig’ini bosh qismiga (Plaxotin usuli).
4. Urug’don tizmachasiga (Brasse usuli).
5. Kesim chizigi buylab 0,5 % novakain eritmasi
6. Vena kon tomiriga 5 ml 5 – 10 % rampun, rolitar
7. muskul orasiga 8 – 10 ml 2,5 % aminazin