O’zbekiston respublikasi vazirlar mahkamasi huzuridagi toshkent islom universiteti

Mavzu 11. Registrlar haqida tushuncha.
Reja:
Registr nima,Registrlar turi va vazifasi

Umumiy registrlar

Tayanch iboralar: registr, segment, bayroqcha, komanda ko'rsatkichi registri, parallel, ketma-ket registrlar
Registrlar –qabul qilish, saqlash va axborotlarni uzatish vazifalarni bajaruvchi EHMni tarmog'i hisoblanadi. Axborot registrda son (so'z) 0 va 1 kombinasiyalari ko'rinishda saqlanadi. Registrlar kodli so'zlarni saqlashdan tashqari ular quyidagi amallarni bajaradi.

• 
  Registrlarni 00…00 (Urn. 0) va 11..11 (Urn.1) holatlariga o'rnatadi;
  
• 
  Kodli so'zlarni boshqa qurilmaga o'tishi;
  
• 
  Kodli so'zlarni boshqa qurilmadan olish;
  
• 
  To'g'ri kodni teskari va aksinchaga aylantirish;
  
• 
  Ikkilik parallel kodli ketma-ketga va aksincha aylantirish;
  
• 
  Razyadlar bo'yicha mantiqiy amallar.
  

Funksional qo'llanilishi bo'yicha yig'uvchi va suriluvchilarga bo'linadi.
Axborotlarni yoki sonlarni yozish bo'yicha registrlarni uchta turga ajratiladi.

• 
  Paralelli;
  
• 
  Ketma-ketli;
  
• 
  Parallel ketma-ketli.
  

Parallel registrlarda sonlani yozish parallel kodlar bilan amalga oshiriladi, ya'ni hamma razryadlar bir vaqtda bajariladi.
Ketma-ket registrlarda sonli kodni ketma-ket yozish bilan farqlanib, katta yoki kichik razyaddan boshlab, taktli impulslarni ketma-ket surish yo'li bilan amalga oshiradi.
Parallel – ketma-ket registrlarda parallel xamda ketma-ket kodli sonlar uchun kirishlari mavjud.

Xotirada sxema bo'lsa, registrlar sxemaga ketma-ketlikka aloqador.

Registrlarning vazifalari:
Axborotni saqlaydi

1. 
   Axborotni qabul qiladi
   
2. 
   Axborotni uzatadi
   
3. 
   Axborotni ko'chiradi
   
4. 
   Kodlarni o'zgartiradi
   
5. 
   Nol yoki ayrim zarur sonlarni o'rnatadi
   
6. 
   Turli xil mantiqiy, qo'shish, ko'paytrish opertsiyalari 2ta modulga qo'shiladi.
   

Registrning umumiy tasnifi:

1. 
   Registr bir vaqtda axborotni qabul qiladi va uzatadi.
   

2. Registr axborotni bir vaqtda qabul bilan uni ketma-ket beradi
. Registr ketma-ket axborotni qabul qiladi va ketma-ket axbrotni beradi
1. Axborotni bir vaqtda qabul qiladigan va beradigan registr saqlash registr deyiladi.
Ular bir turdagi registrlar deyiladi
2. Axborotni ketma-ket qabul qiladi yoki axborotni kema-ket beradigan registrlar ko'chiruvchi registrlar deyiladi.
Ular ikkinchi, uchinchi, turtinchi turdagi registrlar hisoblanadi
Demak, registr –bu xotiraning tezkor elementi bo'lib, dasturlovchi Assembler tilida registrlarda ishlash imkoniga ega bo'lgani uchun Assembler kam xotira va bajarilishga kam vaqt talab etiladi. Dasturchi Assemblerda ishlaganda 14 ta registrga murojaat qilish imkoniga ega. Ular to'rt gurxga bo'linadi:

1. 
   Umumiy registrlar
   
2. 
   Segment registrlar
   
3. 
   Bayroqchalar registri
   
4. 
   Komandalar ko'rsatkichi registri