O`zbekiston respublikasi

Jamoa  korxonasi  —  bu  shunday  xo`jalik  shakliki,  unda  barcha  mulk  va 

olinadigan  foyda  uning  mehnat  jamoasiga  tegishli  bo`ladi.  U  quyidagicha  tashkil 

bo`lishi mumkin:

12

 

 

 mehnat jamoasi tomonidan davlat mulkini sotib olish yo`li bilan; 

                                                           

12

 

www.ziyonet.uz

  

---

26 

 

 

 uncha  katta  bo`lmagan  davlat  korxonalarini  jamoa  korxonalariga 

aylantirish yo`li bilan; 

 

 jismoniy va yuridik shaxsdan mulkini ixtiyoriy tarzda birlashtirish yo`li 

bilan; 

 

 davlat  korxonalari  mulkini  (qaytarib  bermaslik  sharti  bilan)  mehnat 

jamoalariga berish yo`li bilan. 

Kichik  biznesda  yuqorida  qayd  etilgan  jamoa  korxonalarini  tashkil  qilish 

yo`nalishlaridan asosiysi — mulkni sotib olishdir. U quyidagi usullar bilan amalga 

oshirilishi mumkin:  

- 

o`z mehnatkashlarini aksiya sotishi yo`li bilan; 

- 

shaxsiy omonatlarni birlashtirish yo`li bilan;  

- 

ijaraga olish yo`li bilan; 

- 

bankdan yoki boshqa korxonadan kredit olish yo`li bilan. 

Jamoa  korxonalarining  afzalliklari:  jamoa  mehnatidagi  o`sib  boruvchi 

yangilikka  intilish  va  musobaqalashish,  o`zaro  yordam  va  birdamlik.  Bu  korxona 

to`la  mustaqil  bo`lib,  u  begonalarning  aralashuvisiz  o`zi  ishlab  chiqargan  va 

sotadigan mahsulotiga, bajaradigan ishga va ko`rsatadigan xizmatiga bo`lgan talab 

asosida  o`z  faoliyatini  rejalashtiradi,  kelajak  taraqqiyotini  hamda  korxonaning 

ishlab  chiqarishini,  ijtimoiy  rivojlanishini  o`zida,  mehnat  qiluvchilarning  shaxsiy 

daromadini  qanday  oshirishni  o`zi  mustaqil  belgilaydi.  Jamoa  korxonasi  har  bir 

ishlovchisining  shaxsiy  hissasi  (ulushi)  uning  bajaradigan  mehnatiga  qarab 

belgilanadi.  Jamoa  korxonalarining  kamchiliga:  guruhiy  egoizm  xavfi;  yig`ilgan 

jamgarma miqdoriga putur yetkazib, iste`molni oshirishga intilish.