O‘zbekisтon respublikasi

Arqon o‘ramlarining qadam uzunligi bo‘yicha uzilgan simlarining ruxsat etilgan miqdori

Arqon turi	Simlar soni	Ruxsat etilgan uzilishlar soni
Organik o‘zakli bir tomonlama o‘ralgan arqonlar	6x19=114	4
	6x37=222	8
	6x61=366	12
	6x19=114	10
Organik o‘zakli qarama-qarshi (chalkashtirib) o‘ralgan arqonlar	6x37=222	19
	6x61=366	32

Yuqorida keltirilgan holatlardan tashqari arqon simlari zanglagan yoki dastlabki diametriga nisbatan 40 % gacha yeyilgan bo‘lsa ham yaroqsiz deb topiladi.
Yuk ilish uskunalari (arqonli va traversalar). Yuklash va tushirish ishlarini bajarishda yuqori xavfsizlikni ta’minlash arqonli va traversali yuk ilish uskunalariga (7.15 va 7.16 – rasmlar) katta darajada bog‘liq. Bu uskunalar ishonchli, mustahkam, texnik va konstruktiv kamchiliklarsiz, ishlatishga qulay va xavfsiz bo‘lishlari lozim. Ular yuk bilan tez va ishonchli ilashishi, shunday tez ravishda bo‘shatilish xususiyatlariga ega bo‘lishi kerak. Yuk ilish moslamalari har doim yuqori dinamik zo‘riqishlar ostida, doimiy ravishda cho‘zilishga, egilishga va buralishga majbur qiluvchi tashqi mexanik kuchlar ta’siri ostida bo‘ladi. Shu sababli yuk ilgich arqonlarida uzilishlar va tolalarning qatlamlarga ajralishlari; o‘ramalar simlarining uzilishlari; buralishlar, bukilishlar; yuqori temperatura yoki elektr yoyi razryadining ta’siri natijasidagi shikastlanishlar kabi kamchiliklar bo‘lishi mumkin.

13. 
    – rasm. Yuk ilish arqonlari (stropalar):
    

a-ikki qanotli; b-uch qanotli; v-to‘rt qanotli; g, d-universal yuk ilish arqonlari; 1- arqonni (stropani) ilish zvenosi (koush); 2-stropa qanoti; 3-yuk ilish zvenosi (ilgak); 4-oraliq zveno; L-arqon qanoti uzunligi.

13. 
    – rasm. Yuk ko‘tarish traversalari:
    

a-yukning to‘rtta nuqtasidan ilish uchun; b-katta gabaritli yuklarni ilish uchun; v- turli yelkali; 1-muvozanat to‘sini; 2- kran ilmoqini ilish isirg‘asi; 3-g‘ildirak; 4, 5 - vintlar, 6-arqonlar.

13. 
    – rasm. Yuk ilish arqonini ishlatishni ta’qiqlashga olib keladigan kamchiliklar:
    

a-arqon va koushdagi kamchiliklar; b-yuk ilgichning nishoni; v-ilgakdagi kamchiliklar; 1-yuk ilgich koushi deformatsiyasi yoki ko‘ndalang kesimining 15 % ko‘pga yeyilishi; 2- nishon belgisi yo‘q; 3-arqonni o‘rovchi va boshqa himoya elementlari yo‘q; 4-o‘rash joylarida arqon simlari uchlari chiqib turadi; 5-o‘ralish joyida yoki vtulkada arqonning surilishi; 6-arqon ko‘ndalang kesimining (diametrining) yeyilishi yoki zanglash natijasida me’yordan ortiq kamayishi; 8- ilgak ko‘ndalang kesimi yuzasining 10 % oshiq kamayishiga olib keladigan qoldiq deformatsiya, yeyilish yoki ezilish; 9-ilgak yuzasidagi yoriqlar.
Yuk ilish moslamalari (stropalar) har 10 kunda, ilgaklar va taralar har oyda, traversalar esa har 6 oyda tashqi ko‘riklardan o‘tkazib turilishi kerak.
Ikki o‘ramli yuk ilgich arqonining ma’lum bir uzunlikdagi qismida ko‘rinadigan uzilishlar soni quyidagilardan ko‘p bo‘lsa ishlatish ta’qiqlanadi: arqon qismi uzunligi 3d bo‘lganda – uzilishlar soni 4 ta; 6d bo‘lganda – uzilishlar soni 6 ta; 30d bo‘lganda – uzilishlar soni 16 tadan oshmasligi kerak. Yuqoridagi

17. 
    – rasmda yuk ilish arqonini ishlatishni ta’qiqlashga olib keladigan kamchiliklar keltirilgan.
    

5.