O‟zbekiston respublikasi

Nafas oldirish faoliyati. Bu faoliyat o`pkadan to`qimalarga kislorod etkazib berish va ularda xosil bo`lgan karbonat angidridni o`pkaga olib borishdan iborat. Karbonat angidridning tashilishida eritrositlar va undagi gemoglabin katta axamiyatga ega.
Ovqatlantirish faoliyati. qonningovqatlantirish faoliyati oziq moddalarini hazm sistemasi organlaridan to`qimalarga etkazib berishdan iborat. Iste'mol qilingan ovqat tarkibidagi murakkab polimer moddalar me'da va ingichka ichakda fermentlar ta'sirida parchalanib surilishi mumkin bo`lgan sodda monomer moddalarga aylanadi. Glyukoza va fruktoza, galaktoza, aminokislotalar, tuzlar va suvda eruvchan boshqa moddalar qonga suriladi. Uglevodlar asosan energiya manbai bo`lib xizmat qiladi. Ularning oz qismi jigar va muskullarda glikogenga aylanib uncha katta bo`lmagan zaxira xosil qiladi.
Ekskretor faoliyati. Moddalar almashinuvi natijasida xosil bo`lgan krldik, moddalarni, tasodifan yoki ma'lum maqsad bilan organizmga kiritilgan moddalarni chiqarib tashlashda ishtirok etish qonning ekskretor faoliyatini tashqil qiladi. qon chiqarib tashlanishi kerak bo`lgan moddalarni chiqaruv organlariga etkazib beradi.
Boshqaruv faoliyati. Ma'lumki, organizmdagi xamma organ va to`qimalar qonga fiziologik faol moddalar ajratadi. qon bu moddalarni organizm buylab tashir ekan, gumoral boshqarishni amalga oshiradi, organlarni o`zaro bog`laydi, organizmni bir butun qilib, muxit o`zgarishlariga moslashtiradi.
Kreator faoliyati. qonning bu faoliyatini boshqaruv faoliyatining bir qismi deyish mumkin. Bu faoliyat qon va plazma shaklli elementlarning axborotga ega makromolekulalarni tashishida ishtirok etishidan iborat. Bu makromolekulalar tyorishli joyda etkazilgandan keyin oqsil sintezi, hujayralarning bo`linishi va boshqa jarayonlarga ta'sir ko`rsatadi.
Gomeostatik faoliyat. qon da suyuqliklar rN, osmotik bosim, elektrolit tarkibi, organiq moddalar miqdori va boshqa ko`rsatkichlar dinamik barqarorlikda saqlanib turadi. Uni gemosoztaz deb aytilib, gemeostaz tushunchasini shakllanishida, Gomeostatik mexanizmlarni tekshirishda Klod Bernar, Uolter Kenon, L. S. Shtern va boshqalarning xizmati katta. Ichki muxitni doimiy saqlanib turishida ko`p organlar va jarayonlar ishtirok etadi. Ulardan birinchi galda, teri shilliq pardasi, buyraklar, o`pka, jigar, taloqni aytib o`tish mumkin.