O‟zbekiston respublikasi

Ish uchun kerakli jihozlar: Odam skeleti, rangli atlaslar, plakatlar, mulyajlar, releflar.
Ishning borishi: Talabalar chanoq suyagining tarkibiy qismlari – yonbosh suyaklari, quymich va qov suyaklarining tuzilishini va birikishini odam skeleti, rangli plakatlar, releflar va atlaslardan ko‘rib o‘rganishadi.
Ishni rasmiylashtirish: Talabalar chanoq suyagining tarkibiy qismlari – yonbosh suyaklari, quymich va qov suyaklarining tuzilishini rangli korinishda albomlariga chizib, qisqacha konspekt qilishadi.

MASHGULOT №:6. OYOQNING ERKIN TURGAN SUYAKLARINING TUZILISHI.

Ishdan maqsad: Son suyagi, boldir suyaklari va oyoq panjasi suyaklarining tuzilishini o‗rganish.


Nazariy tushuncha: Oyoqning erkin turgan bo’limidagi suyaklar.
Son suyagi - odam tanasining eng uzun va katta naysimon suyagidir. Uning yuqori uchida medial yoki ichki tomoniga qaragan sharsimon boshchasi, boshchasining pastrog`ida burchak bilan joylashgan bo‘yinchasi bor. Bu burchakning o‘rtacha kattalikdagi erkaklarda 130º ga teng, ayollarda to‘g‘ri burchakni tashkil etadi. Son suyagining boshchasi tos suyagining quymich kosasi bilan birikib, o‘zining yuzasida chuqurchaga ega. Bu chuqurchaga yumaloq boylam birikadi.
Tizza qopqog’i yoki tizza usti suyagi sonning eng yirik suyagi bo‘lib, u soninng turt boshli muskul payining ichida yotadi va tizza bo‘g‘imni hosil qilishda qatnashadi. Tizza qopqog‘ining o‘tkir uchi pastga qaratilgan, keng asosi – yuqorida, bo‘g‘im yuzasi esa tog‘ay bilan qoplangan.
Boldir suyaklari ikki xil: katta va kichik bo‘ladi. Ular uzun naysimon suyaklardir, ular har birining tanasi va ikki uchi bo‘ladi.
Katta boldir suyagining yuqorigi uchi ancha yo‘g‘onroq bo‘lib ikkita - ichki va tashqi do‘nglik hosil qiladi. Bu do‘nglar bo‘g‘im yuzalari orqali son suyagining do‘nglari bilan birikadi. Katta boldir suyagining tanasi uch qirrali. Suyakning anchagina bo‘rtib chiqqan oldingi qirrasi suyakning butun uzunligi bo‘ylab cho‘ziladi va oldingi qirrasi deb ataladi. Oldingi o‘tkir qirrasi yuqorigi epifiz sohasida katta boldir suyagining g‘adir-budurligi bilan tutashadi. Oldingi qirra suyakning medial yuzasini lateral yuzasidan ajratadi. Medial qirra medial va orqa yuzalarni bir-biridan chegaralaydi. Suyakning pastki uchida ikki tomondan ichki tupiq deb atalgan o‘simta bo‘lib, u pastga qarab yo‘nalgan. Suyak distal uchining pastki yuzasida tovon usti suyagi bilan birikadi. Boldirda joylashgan ikkita suyakdan faqat katta boldir suyagi son suyagi bilan birikadi va shuning uchun u eng pishiq va yo‘g‘on bo‘ladi.
Uzun va ingichka kichik boldir suyagi katta boldir suyagidan tashqarida yoki lateral tomonda joylashadi. Kichik boldir suyagining yuqorigi uchi yo‘g‘onlashgan bo‘lib, boshcha deb ataladi. Boshchaning uchi tashqi tomonga va orqaga qaragan. Boshchasi bo‘g‘im yuzasi bilan ta‘minlangan bo‘lib, katta boldir suyagining yuqorigi epifizi bilan birikadi. Bosh bo‘yincha yordamida ingichka tanasiga o‘tadi. Tanasi uch qirrali bo‘ladi. Suyakning pastki uchi yo‘g‘onlashgan va to`piqni hosil qiladi. To`piq tovon usti suyagini tashqi tomondan qoplab turadi.