O‘zbeкiston respubliкasi

MAVZU YUZASIDAN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 
1.
Leksikologiyaning tadqiq obyekti4 nima? 
2.
So‗z til birligi sifatida qaysi yo‗nalishlarda o‗rganiladi? 
3.
Leksikologiyaning 
qaysi 
bo‗limida so‗zning semantik 
xususiyati – birma‘nolilik va ko‗pma‘nolilik, umumiy va xususiy, 
mavhum va muayyan, bosh va hosila, to‗g‗ri va ko‗chma ma‘nolari 
tekshiriladi? 
4.
Leksikologiya til lug‗at tarkibining boyishini izohlang. 
5.
Nazariy va amaliy leksikologiyaning o‗zaro farqi nimada? 
6.
Nazariy yondashuvda leksik sath birligi tilshunoslikda qanday 
nomlanadi? 
7.
Lisoniy va nutqiy birlik orasidagi farqni tushuntiring. 
8.
Leksemaning xususiyatlarini tushuntiring. 
9.
So‗z qanday birlik sifatida talqin etiladi? 
10.
Lisoniy bosqichda leksema bir sememali deganda nima 
nazarda tutiladi? 
11.
Leksemaning nutqiy voqelanishini qanday izohlaysiz? 
12.
Nutqiy yasama so‗zning lisoniy sathga ko‗tarilishi qanday 
bosqichlarda kechadi? 
13.
Yasamaligini yo‗qotmagan, ya‘ni o‗zida qolipning shakliy 
tomoni izini saqlagan, biroq ma‘noviy tomondan qolipdan uzilgan, 
ma‘nosini qolipning o‗ng (mazmuniy) tomonidan keltirib chiqarish 
imkoni bo‗lmagan, toraygan ma‘noli leksema qanday ataladi? 
14.
Soddalashgan leksema nima? 
15.
Tublashgan leksema haqida nimalarni bilasiz? 
16.
Leksemaning tashqi qobig‗i deganda nima nazarda tutiladi? 
17.
Semema va tushuncha munosabati haqida gapiring. 
18.
Sema mohiyatan necha xil bo‗ladi va ular qaysilar? 
19.
Qachon atash semasi kuchsizlanib, ifoda semasi kuchayish 
holati yuz beradi? 
20.
Sema darajasiga ko‗ra qanday ajratiladi? 
21.
Sememaning nutqiy lug‗aviy ma‘no sifatida voqelanishini 
izohlang. 

---

142 
22.
Sememaning tayyor va nutqiy ma‘noning tayyor emasligi 
deganda nimalar inobatga olinyapti? 
23.
Sememaning takrorlanuvchanligi va nutqiy ma‘noning 
betakrorligini qanday izohlaysiz? 
24.
Hosila ma‘no qanday yo‗l bilan vujudga keladi va ular 
qaysilar? 
25.
Metaforik ma‘no nima? 
26.
Butunning nomi bilan qismni, qism nomi bilan butunni atash 
deganda nima tushuniladi? 
27.
Vazifadoshlik asosida vujudga kelgan hosila ma‘no haqida 
nimalar deya olasiz? 
28.
Leksema semantikasidagi lisoniy o‗zgarish qanday natijalarga 
olib keladi? 
29.
Sinonimiya, antonimiya, graduonimiya, giponimiya nima? 
30.
Ma‘nodoshlik qatoridagi dominanta leksemaning qanday 
xususiyati bor? 
31.
Antonimlarning mantiqiy asosini qanday qarama-qarshilik 
tashkil etadi va ular qanday yuz beradi? 
32.
Antonimlar strukturasiga ko‗ra qaysi turlarga bo‗linadi? 
33.
Dialektikaning 
lug‗aviy graduonimik qatorda yuzaga 
chiqadigan umumiy qonunlari qaysi? 
34.
Qo‗llanilishi chegaralanmagan leksika haqida gapiring. 
35.
Qo‗llanilishi chegaralangan leksika haqida gapiring. 
36.
Qo‗llanilish davri chegaralangan leksika haqida nimalarni 
bilasiz? 
37.
Tarixiy so‗z nima? Arxaik so‗z-chi? 
38.
Neologizm hamisha yangilik bo‗yog‗ini saqlaydimi? Nega? 
39.
Dialektal leksikaning adabiy til uchun qanday ahamiyati bor? 
40.
Terminologik leksika nima? 
41.
Noadabiy leksika haqida gapiring. 
42.
Argo nima? Jargon-chi? 
43.
Uslubiy betaraf leksika haqida gapiring. 
44.
Uslubiy xoslangan leksikaga tavsif bering. 
45.
Badiiy leksikani so‗zlashuv leksikasi bilan qiyslang. 
46.
Frazeologiya 
atamasini tavsiflang. Frazeologizm nima? 
47.
Frazeologizmlarning 
semantik 
munosabati 
so‗zlararo 
semantik munosabatga o‗xshaydimi? 
48.
Frazeologik sinonimiya nima? 
49.
Frazeologik antonimiya haqida gapiring. 

---

143 
50.
Lug‗at va uning turlari haqida ma‘lumot bering. 
51.
Umumiy ensiklopedik lug‗atning xususiyatlari haqida 
gapiring. 
52.
Maxsus ensiklopedik lug‗atlar qanday tuziladi? 
53.
Umumiy filologik lug‗atlar haqida ma‘lumot bering. 
54.
Imlo lug‗atining xususiyatlari haqida gapiring. 
55.
Orfoepik lug‗atlarni mukammallashtirish nega chigal masala 
hisoblanadi? 
56.
Maxsus filologik lug‗atning xususiyatlari haqida gapiring. 
57.
Morfem lug‗atlar tarkibi ham o‗zgarib turadimi? Nega? 
58.
Chastotali lug‗at qanday ehtiyojni qondirishga xizmat qiladi? 
59.
Ters lug‗atning xususiyatlari haqida gapiring. 
60.
O‗zlashma so‗zlar lug‗atining xususiyatlari haqida gapiring. 
61.
Frazeologik lug‗atlar qanday tuzilishga ega? 
62.
Dialektal lug‗atning xususiyatlari haqida gapiring. 
63.
Qanday terminologik lug‗atlarni bilasiz? 
64.
Tarjima lug‗atlar nechta til doirasida amalga oshirilishi 
mumkin?