O‗zbekiston respublikasi

Trast operatsiyalari

¹⁴³ Индоссамент – векселни бошқа шахсга ўтказиш ҳуқуқини берувчи орқа тарафидаги ѐзув.
¹⁴⁴ Регресс – олдин тўланган суммани қайтаришни талаб этиш.
¹⁴⁵ Авал – вексел бўйича тўланмай қолган суммани тўлаб бериш ҳақида мажбуриятни олиш.
Xalqaro bank amaliyotidatrast operatsiyalaribanklar mijozlarning topshirqlariga asosan ularning mulkini boshqarish yoki ishonchli vakil sifatida ularning nomidan xizmatlarni bajaruvchishaxs.
Tijorat banklarida trast – bo‗limlari trast operatsiyalari doirasida quyidagi uch yo‗nalishdagi ishlarni bajaradi:

• 
  mijozlarning vasiyatlariga binoan ularning meroslariniboshqarash;
  
• 
  ishonchli vakil sifatida xizmatlarni bajarish va otaliqqaolish;
  
• 
  agentlik (vositachilik)xizmati.
  

Mijozlarning vasiyatlariga binoan ularning meroslarini boshqarish. Meroslarni boshqarishda ularning asosiy vazifalari sud qarorini olish, meros bilan bog‗liq mol – mulklarni butligi va xafsizligini ta‘minlash, ma‘muriy xarajatlarni amalga oshirish, qarzlarni to‗lash yoki undirish, mol – mulk bilan bog‗liq soliqlarni to‗lash va vasiyatchining merosxo‗rlariga tegishli xizmatlarniko‗rsatish va yordam berish. Masalan, amaliyotda bunday holat mulkdorning farzandlari voyagaetmagandaertaolamdanko‗zyumushinatijasidavujudgakelishimumkin.
Mijozning ishonchli vakili sifatida ishlarni bajarish yoki shartnoma asosida vaqtinchalik mol – mulkini boshqarish. Bu shakldagi operatsiyalar mijoz uzoq muddatga safarga yoki jismoniy zaifligi oqibatida o‗ziga tegishli mol – mulk (uy – joy, mashina, uy hayvonlari va boshqalar)ni boshqarish imkoniyatiga ega bo‗lmagan holatda yuzberadi.

Agentlik (vositachilik) xizmati.

1. 
   qimmatli qog‗ozlarni saqlashga qabulqilish;
   
2. 
   qimmatli qog‗ozlar bo‗yicha daromadlarniundirish;
   
3. 
   qimmatli qog‗ozlar bo‗yicha olinadigan daromadlar haqida benefitsarga ma‘lumot beribturish;
   
4. 
   muddati tugagan qimmatli qog‗ozlarniso‗ndirish;
   
5. 
   qimmatli qog‗ozlarni sotish va sotibolish;
   
6. 
   benefitsarning hisobvaraqlari bo‗yicha to‗lovlarni amalgaoshirish;
   
7. 
   sug‗urta polislarinirasmiylashtirish;
   
8. 
   seyflarni ijaragaberish.
   

YAkunlovchi fikr sifatida ta‘kidlash mumkinki, har qanday iqtisodiyotda banklarning noa‘ananaviy operatsiyalarini rivojlanishiga qator omillar ta‘sir qiladi. Xususan, milliy valyutaning xorijiy valyutalarga nisbatan kursining barqarorligi, real inflyasiya darajasining xalqaro amaliyotda umumqabul qilingan me‘yorlarini ta‘minlanishi, bank tizimiga aholi va mijozlar ishonchining mustahkamligi kabilar shular jumlasidandir.

14.