O„zbekiston respublikasi

O‘zini o‘zi muvofiqlashtiruvchi tashkilotlar

O‗zbekistonda investorlar, qimmatli qog‗ozlar bozorining professional qatnashchilari va ularning mijozlari manfaatlarini himoya qilish maqsadida nodavlat va notijorat tashkilotlar tarzida qimmatli qog‗ozlar bozorining professional qatnashchilarining birlashmalari (uyushmalari) tashkil etilishi mumkin.
Qimmatli qog‗ozlar bozorining professional qatnashchilari birlashmasi (assotsiatsiyasi) qimmatli qog‗ozlar bozorini tartibga solish bo‗yicha vakolatli davlat organiga o‗zining ta‘sis hujjatlarining nusxalarini taqdim etadi, shuningdek belgilangan muddatda qimmatli qog‗ozlar bozorini tartibga solish bo‗yicha vakolatli davlat organiga o‗zining faoliyatini amalga oshirishda tasdiqlangan nizom va qoidalarini taqdim etadi.
Birlashma (uyushma)ning barcha daromadlari u tomonidan faqat ustav vazifalarini bajarish uchun sarflanadi hamda qatnashchilar o‗rtasida taqsimlanmaydi.
Bunday birlashmalarni (assotsiatsiyalarni) o‗zini o‗zi muvofiqlashtirish (O‗O‗M) tashkilotlari deb yuritiladi.
O‗O‗M tashkilotlari quyidagi huquqlarga ega:

• 
  qonun hujjatlari asosida va muvofiq o‗z qatnashchilarining qimmatli qog‗ozlar bozorida faoliyat yuritishning yagona qoidalarini, shuningdek ularning kasbiy etikasi qoidalarini ishlab chiqish;
  
• 
  qimmatli qog‗ozlar bozorida professional faoliyatni amalga oshirish uchun maxsus ruxsatnomalar (litsenziyalar) berish mumkinligi to‗g‗risidagi tavsiyaviy xulosalar berish, qimmatli qog‗ozlar bozoriga oid qonun hujjatlari buzilgan xollarda bunday ruxsatnomalarni (litsenziyalarni) amal kilishini to‗xtatib turilishi, tugatilishi yoki bekor qilinishi bo‗yicha iltimosnomalar kiritish;
  
• 
  qimmatli qog‗ozlar bozorining professional qatnashchilarining mutaxassislarini tayyorlash dasturlarini ishlab chiqish;
  
• 
  o‗z a‘zolari o‗rtasida nizo va kelishmovchiliklarni xal qilish qoidalarini o‗rnatish.
  

Qimmatli qog‗ozlarga oid qonun hujjatlarini O‗O‗M tashkilotining a‘zosi tomonidan buzilishi aniqlansa, u darxol bu xaqda qimmatli qog‗ozlar bozorini tartibga solish bo‗yicha vakolatli davlat organiga ma‘lum qilishi shart.
Investorlar va o‗zining a‘zolari manfaatlarini himoya qilish maqsadida O‗O‗M tashkiloti davlat boji to‗lamasdan sudga da‘volar bilan murojaat qilishi mumkin.
Jahon tajribasidan ma‘lumki²³, O‗O‗M tashkilotlari o‗zlarining samarali regulyator ekanligini tasdiqladi.