O`zbеkistоn Rеspublikаsi

1.Voltmetr yordamida zanjirdagi kuchlanishni o‘lchash.
Iste’molchining uchlaridagi kuchlanishni o‘lchash elektr zanjiri 1-chizmada keltirilgan. Elektr zanjiri tok manbayi, iste’molchi, voltmetr va kalitdan iborat.

Zanjirdagi kuchlanishni o‘lchash qurilmasining umumiy ko‘rinishi 1-rasmda keltirilgan. Qurilma laboratoriya universal ta’minlash manbayi, ite’molchi (elektr chirog‘i), voltmetr, kalit va ulash simlaridan iborat. Laboratoriya universal ta’minlash manbayining orqa tarafiga joylashtirilgan iste’molchilarni ta’minlovchi maxsus 8 V li tarmog‘iga voltmetr ulanadi. Laboratoriya universal ta’minlash manbayining chiqish qismidagi musbat klemmasi ulash simi yordamida kalitga ulanadi. Kalitning ikkinchi qutbini elektr chirog‘ining bir uchiga, elektr chirog‘ining ikkinchi uchi tok manbayining manfiy qutbiga ulanadi. Iste’molchiga berilayotgan kuchlanish qutbiga ko‘ra voltmetrning qutblari mos ravishda ulanadi. O‘quv laboratoriya voltmetri O‘LV-01 zanjirdagi o‘zgarmas va o‘zgaruvchan kuchlanishni 0 dan 20 V gacha o‘lchash imkoniyatiga ega. Voltmetrga o‘rnatilgan vaziyatli kalit

ko‘rinishda bo‘lib, uning 1 holatida zanjirdagi o‘zgarmas tok kuchlanishini o‘lchaydi, zanjirdagi o‘zgaruvchan tok kuchlanishini o‘lchash uchun vaziyatli kalit bosilib 2 holatga keltiriladi.

1-rasm

Ishni bajarish tartibi

1. 
   1-chizmaga ko‘ra elektr zanjiri yig‘iladi. Kalit ochiq holda qoldiriladi.
   
2. 
   O‘quv laboratoriya voltmetrini laboratoriya universal ta’minlash
   

manbayining iste’molchilarni ta’minlovchi maxsus 8 V kuchlanishli tarmog‘iga ulanadi. Voltmetrning vaziyatli kaliti 1 holatga keltiriladi.

3. 
   Laboratoriya universal ta’minlash manbayining iste’molchilarga
   

kuchlanish beruvchi murvati 4 V holatiga qo‘yiladi.

4. 
   Laboratoriya universal ta’minlash manbayi tok tarmog‘iga ulanadi.
   
5. 
   O‘quv laboratoriya voltmetrining ishga tayyorligi tekshiriladi.
   
6. 
   Kalit ulanadi. Elektr chirog‘i yongach, unga berilayotgan kuchlanish
   

voltmetr yordamida o‘lchanadi.

7. 
   Laboratoriya universal ta’minlash manbayining iste’molchilarga
   

kuchlanish beruvchi murvatni 6, 8, 10 va 12 V holatlariga qo‘yib tajriba takrorlanadi.
8. Olingan natijalar asosida quyidagi jadval to‘ldiriladi.

Murvat holatlar	4	6	8	10	12
Kuchlanish (V)