|
“Kollaj” metodi
Kollaj sо`zi ingliz tilidan olingan bо`lib, qirqib yopishtirish ma‘nosini bildiradi. Pedagoglar biror mavzu bо`yicha ta‘lim oluvchilar bilan maslaxatlashib, о`z fikrlarini turli xil shakllar yoki rasmlarni qirqib yopishtirish orqali bayon etadilar.
Har qanday mavzu va muammolar mavjud bilimlar va tajribalar asosida muhokama qilinishi nazarda tutilgan holda ushbu metod qо`llaniladi. Topshiriqlarni qirqib yopishtirish orqali fikrini yetkazib berish vazifasini ta‘lim oluvchilarning biriga topshirishi yoki ta‘lim beruvchining о`zi olib borishi mumkin.
NAZARIY MASHG„ULOT
MATERIALLARI
2-semestr
1-ma`ruza
Mavzu: Мaktabgacha ta`limda STEAM ta`lim texnologiyasi Mavzu rejasi:
Maktabgacha yoshdagi bolalarda STEAM faoliyati.
Integratsion ta‘lim haqida tushuncha.
Bolalarda ilmiy-texnik, ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish.
Maktabgacha yoshdagi bolalarni ilmiy-texnik hamda amaliy faoliyatining o`ziga xos xususiyatlari.
STEAM bu — S – science, T – technology, E – engineering, A – art va M – mathematics. Ingliz tilidan o`zbek tiliga o‘girsak, bu shunday bo‘ladi: tabiiy fanlar, texnologiya, muhandislik, san`at va matematika. Ushbu yo‘nalishlar zamonaviy dunyoda eng mashhur bo‘lib kelayotganini anglab yetishimiz darkor. Shuning asosda bugungi kunda STEAM ta‘lim tizimi asosiy tendentsiyalardan biri sifatida rivojlanmoqda. STEAM ta‘limi yo‘nalishi va amaliy yondashuvni qo‘llash, shuningdek yuqoridagi 5 ta sohani yagona ta‘lim tizimida integratsiyalashuviga asoslangan.STEAM yondashuvi o‘quv samaradorligiga qanday ta‘sir qiladi?
Uning asosiy g‘oyasi shundan iboratki, amaliyot nazariy bilimlar singari muhimdir. Ya‘ni, o‘rganish paytida biz nafaqat miyamiz bilan, balki qo‘limiz bilan ham ishlashimiz kerak. Faqat guruh devorlarida o‘rganish tez o‘zgaruvchan dunyo bilan hamqadam emas. STEAM yondoshuvining asosiy farqi shundaki, bolalar turli xil mavzularni muvaffaqiyatli o‘rganish uchun ham miyani, ham qo‘llarini ishlatadilar. Ular olgan bilimlarni o‘zlari ―uqib oladilar.STEAM ta‘limi nafaqat o‘qitish usuli, balki fikrlash tarzidir. Shu bilan birgalikda STEAM ta`lim quyidagi muhim vazifalarni amalga oshirishni ko`zda tutadi.
1. Aniq soha va mavzular bo'yicha integratsion jarayonni rivojlantirish.
3. Bolalarda tanqidiy fikrlash ko'nikmalarini rivojlantirish va muammolarni hal qilish.
2. Haqiqiy hayotda ilmiy va texnik bilimlarni qo'llash.
Bolalarda o'z kuch-qobiliyatlariga ishonchni shakllantirish.
Faol muloqot va jamoaviy ish olib borish.
Texnik fanlarga qiziqishni uyg`otish.
Yangi loyihalarga ijodiy va innovatsion yondoshish.
Bolalarni hayotning zamonaviy texnologik bilimlarini boyitib, yangiliklar yaratishga tayyorlashdan iborat.
J.Yakman fikricha, "Biz hozir ilm-fan va texnologiya takomillashgan davrda yashamoqdamiz, bu sizning muhandislik noyob tadqiqotlaringiz va rivojlanishingizning ko'p qismini birlashtiradi, buni esa siz san'at va matematikani tushunmasdan yarata olmaysiz.
STEAM ta‘lim muhitida bolalar bilimga ega bo‘ladilar va darhol undan foydalanishni o‘rganadilar. Shuning uchun, ular o‘sib ulg‘ayganlarida va hayotiy muammolarga duch kelganda, atrof muhitning ifloslanishi yoki global iqlim o‘zgarishi bo‘ladimi, bunday murakkab masalalarni faqat turli sohalardagi bilimlarga tayanib va birgalikda ishlash orqali hal qilish mumkinligini tushunadilar. Bu erda faqat bitta mavzu bo‘yicha bilimga tayanish yetarli emas.Bundan ko`rinadiki, STEAM ta‘lim jarayonida maktabgacha yoshdagi bolalar amalda bajargan faoliyatlarini ijodiy fikrlash orqali tushuntirib berishga harakat qiladilar.STEAM yondashuvi bizning ta‘lim va ta‘limga bo‘lgan qarashimizni o‘zgartirmoqda.Amaliy qobiliyatga e‘tibor berib, bolalar o‘zlarining irodasini, ijodkorligini, moslashuvchanligini rivojlantiradi va boshqalar bilan hamkorlik qilishni o‘rganadi. Ushbu ko‘nikmalar va bilimlar asosiy ta‘lim-tarbiya vazifasini tashkil etadi.
Ta‘lim jarayonida ushbu yangi yondashuv qanday paydo bo‘ldi?
Bu nazariya va amaliyotni birlashtirishning mantiqiy natijasidir. STEAM Amerikada ishlab chiqilgan. Amaliy faoliyatda tajriba-sinovdan muvaffaqiyatli o`tdi va fan, texnologiya, muhandislik va matematika kabi fanlarni birlashtirishga qaror qilishdi va STEM tizimi shu tarzda shakllandi. (Fan, texnika, muhandislik va matematika). Keyinchalik bu erda Art qo‘shildi va endi STEAM oxirigacha shakllandi. Bolalar ushbu mavzular, aniqrog‘i ushbu fanlardan bilimlari kelajakda ularning yuqori malakali mutaxassis bo‘lib yetishishiga yordam beradi, deb hisoblashadi. Natijada bolalar yaxshi bilim olishga intilishadi va uni darhol amalda qo‘llashadi.
Agar biz an‘anaviy ta‘limning asosiy maqsadi bilimlarni o‘rgatish va bu bilimlardan fikrlash va ijod qilish uchun foydalanish deb aytsak, STEAM
yondashuvi bizni olgan bilimlarni haqiqiy ko‘nikmalar bilan birlashtirishga o‘rgatadi. Bu maktabgacha katta yoshdagi bolalarga nafaqat ba‘zi bir g‘oyalarga ega bo‘lish, balki ularni amalda qo‘llash va amalga oshirish imkoniyatini beradi.
STEAM yondashuvining eng mashhur namunasi – Massachusets Texnologiya Instituti (MIT). Ushbu dunyo universitetining shiori ―Mens et Manus (Aql va qo‘l). Massachusets Texnologiya Instituti bolalarga STEAM tushunchasini oldindan o‘rganish va tanishish imkoniyatini berish uchun STEAM kurslarini ishlab chiqdi va hattoki ba‘zi ta‘lim muassasalarida STEAM o‘quv markazlarini yaratdi.
Statistikaga ko‘ra, 2011 yildan buyon STEAM-kasblarga bo‘lgan talab darajasi 17% ga oshdi, oddiy kasblarga bo‘lgan talab esa faqat 9,8% ga oshdi, bu esa butun dunyo bo‘ylab ushbu ta‘lim tizimida katta talabni ko‘rsatadi. 2014-yilda Quddusda bo‘lib o‘tgan ―STEAM forward xalqaro konferensiyasida quyidagi bayonotlar bildirildi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
