O‘zbеkistоn rеspublikаsi

 Detallarni yaroqli-yaroqsizlarga saralash (defektatsiya) 
Detallarni defektatsiyalash har bir markadagi mashina uchun ta’mirlash va defektatsiya qilish 
texnik talablari (shartlari)ga muvofiq o’tkaziladi. Defektatsiya qilishda texnik talablar o’z ichiga: 
detallarda uchrashi mumkin bo’lgan nuqsonlar ro’yxati, har bir detalda nuqson paydo bo’lishning 
yo’li; tutatib bo’lmaydigan nuqsonlar belgilari; o’lchami, parametr va texnik tavsif, bunda 
ta’mirlash mumkin bo’lmagan, ta’mirlash talab qilingan va ta’mirsiz foydalanishga ruxsat 
etiladigan detal va yig’ma birliklarni oladi. Detallarni ta’mirlashda texnik talablar asosida 
nuqsonlarni bartaraf etishdan iborat (ta’mirlash, qayta tiklash). 
Detallarni nazorat qilish natijasi uch guruhga bo’linadi, qayta tiklanmasdan yaroqli, qayta 
tiklanishi mumkin bo’lgan va yaroqsiz. 
Qayta tiklanmasdan yaroqli deb topilgan detallarda yo’l qo’yish mumkin bo’lgan chegarada 
va undan kelgusida foydalanishga ta’sir qilmaydigan eskirishlar bo’lishi mumkin. Ular yaroqli detal 
sifatida komplektlash va yig’ish uchun omborga kelib tushadi. Yaroqli detallar oq buyoq bilan 
ishsiz sirtiga tamg’a qo’yiladi (chuqurcha va yon yuzada). Turli nuqsonlar oqibatida yaroqsiz deb 
topilgan detallar (Yoriqlar, sinish, metallning ishlovchi sirtlarini bo’yalishi va boshqalar) util 
omborxonasiga yuboriladi yoki boshqa detallar tayyorlash uchun foydalaniladi. 
Yaroqsiz detallarda nuqson borligini bildirish uchun qizil buyoq bilan bo’yaladi, shu asosda 
brakka chiqariladi. 
 
Detallarni qayta tiklash usullari 
Konchilik mashinalari detallarini ta’mirlashda ularni yaroqliligi, geometrik shakli va o’qqa 
uzviy joylashuvi, o’lchami, o’tkazish, mustahkamligi, qattiqligi va boshqalari qayta tiklanadi. 
Detallarni qayta tiklashni uchta guruhga bo’lish mumkin:
detalning eskirgan joyida metallni uzaytirish: suyultirib qoplash (gal, elektr yoy, plazmali); 
yo’nish (elektr, gaz, yuqori sifatli va plazmali metallizatorlar, o’tirishi (cho’kishi) (elektrli, 
xromlash va po’latlash, kimyoviy nikellash); plastik deformatsiyalash (cho’qish, tarqatish, siqish) 
amalga oshiriladi; 
detal eskirgan elementi yangisiga almashtirish uchun olib tashlanadi; 
kompressiyalangan detallarni almashtirishda foydalanish (vtulka-kompensatorlar);
eskirgan elementlarni almashtirish (tishli gardish, bandaj, polimer materialdan qistirg’ich); 
eskirgan joyda metall qatlamining yuzasidagi nuqson mexanik ishlov berish orqali olib 
tashlanadi ( ta’mirlash o’lchami ostida asosiy detalga ishlov berish va tutashma detallarni tayyorlash 
va tutashma detallarni ta’mirlashdagi tutashma o’lchami asosida).