O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Konchilik mashinalarini ta’mirlashga topshirish. Mashina demontaji (qismlarga bo’lish) 
Konchilik mashinalarini demontajini ularni ta’mirlashda, boshqa ish joyiga, yangi bazaga 
ko’chirib keltirish yoki uni hisobdan chiqarish vaqtida bajarish mumkin. 
Tuzilish xususiyatiga bog’liqlik, o’lchamlar, konchilik mashinalari demontaji massasi ular 
ishlaydigan joyning o’zida ya’ni shaxtada, karyer ta’mirlash maydonida yoki ta’mirlash 
korxonasida ketma-ketlikda va hajm, ta’mirlash hujjatlariga belgilangan tartibda ishlab chiqariladi. 
Shundan keyin agregat va yig’ma birliklar qismlarga bo’linib, ta’mirlash korxonalariga transportda 
tashiladi, o’sha yerning o’zida detal so’nggi bor bo’laklarga bo’linadi. 
Montaj - demontaj va ta’mirlash ishlari korxona kuchi bilan, foydalanilayotgan mashinalarda, 
maxsuslashgan korxonalarda ham amalga oshirilishi mumkin. 
Demontaj ishlarida quyidagi talablarga rioya qilinishi zarur: qismlarga ajratishni faqat zarur 
bo’lgan hajmda bajarish kerak; bo’laklarga bo’linayotgan mashina va uning yig’ma birliklari 
bo’lish ishlarining har qanday holatida ham chidamli bo’lishi kerak; qismlarga ajratilayotgan detal 
va elementlar shikastlanmagan bo’lishi kerak; qismlarga ajratish operatsiyalarini maksimal darajada 
mexanizatsiyalashtirish; texnika xavfsizligi bo’yicha umumiy va maxsus talablarga qat’iyan rioya 
qilinish kerak. 
Demontaj, ishlab chiqarilayotganda, qoida bo’yicha, tartibda, teskari montaj, o’sha tayyorlash 
ishlaridek o’tkazishni talab qiladi. Karyer uskunalarini demontajga tayyorlash, tanlash va ta’mirlash 
maydonchasini tayyorlash, uskunalarni o’rnatish, qismlarga ajratishga loyiq, uskunalar, instrument 
va materiallarda zarur demontaj ishlarini olib borish uchun maydonchaga yetkazib berish, 
texnologiya va smeta ishlarini tuzishdan iborat. 
Karyer ekskavatorlari va 400 t massaga ega burg’ilash dastgohlarini odatda demontaj qilish va 
montaj qilish shag’al qoplangan maydonlarda bajariladi. Katta massadagi konchilik mashinalarini 
montaj qilish beton qoplamali maydonlarda amalga oshiriladi. Maydonlarning kattaligi demontaj 

---

125 
qilinayotgan uskunalar, demontaj qilinayotgan mashinalarning yig’ma birliklari va detallari erkin 
sig’ishi mumkin bo’lgan hajmda bo’lishi kerak. Maydonlarda asbob va moslamalarni saqlaydigan 
xona va atmosfera ta’siridan elektr uskunalarni himoya qilish uchun ayvon ham joylashtiriladi. 
Maydonchada ko’tarma kran va boshqa uskunalar, shuningdek mashinalarni qazish joyiga haydab 
borish uchun trassa, temir yo’l va yukli avtomashinalar uchun gruntli kirish yo’li yotqiziladi. 
Maydonchalar EKG-8I ekskavatorlar uchun 60-70 m uzunlikda va kengligi 25-40 m, 
draglaynlar uchun - 75-80 va 25-30 m. ga teng bo’lishi kerak. Maydonchalar juda yaxshi 
rejalashtirilgan bo’lib, 200 mm qalinlikda tuproqli-shag’al qoplangan, ekskavator ishlayotgan 
joydan 0,8-1,0 km dan ko’p bo’lmagan masofada joylashgan va yaxshi tekislangan bo’lishi kerak. 
Montaj maydonchasida yordamchi uskunalar bo’lishi kerak: elektr payvandlash apparatlari, 
metallni gaz bilan kesuvchi apparatlar, kompressorlar, gidrodomkratlar, tallar (qurilma), montaj 
ishlari uchun pnevmatik va elektr instrumentlar, mayda chilangarlik instrumentlari, o’rta metall 
kesuvchi dastgohlar.