O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Mashinalarni qismlarga bo’lish 
Mashinalar ta’mirida ishlab chiqarish jarayoni ularni tayyorlashdagi ishlab chiqarish jarayoni 
bilan o’zining mashinalarni ta’mirlashga tayyorlash texnologik jarayonini o’z ichiga olib, agregat va 
ta’mirlangan mashinalarni tozalash, moylash, qismlarga ajratish, eskirgan detallar nuqsonlari va 
tutashmasi va ularni qayta tiklash, tugunlarni yig’ishdan iborat bo’ladi. 
Barcha ta’mirlash uchun qabul qilingan yig’ma birliklar va mashinalar kelgusida ishlatish 
uchun detallarni yaroqliylik darajasini aniqlashda belgilangan hajmda qisman qismlarga ajratilib, 
ishchi maydon kirlardan tozalanadi va eskirgan mahsulotlarning yaroqsizlari ta’mirlanadi yoki 
almashtiriladi. Qismlarga ajratishda ishlab chiqarishni to’g’ri tashkil etish va yuqori sifatga erishish 
ta’mirlashning davomiyligini va uning sermashaqqatligiga sezilarli ta’sir ko’rsatadi. 
Mashinalarni qismlarga ajratish oldidan u oldindan ko’rikdan o’tkaziladi, shu vaqtda uning 
texnik holati taxminan belgilanadi va bu qabul-topshirish dalolatnomasida aks ettiriladi. Mashina, 
agregat va yig’ma birliklarni maxsuslashgan korxonalarda kapital ta’mirlashni bajarish vaqtida ular 
to’liq detallarga ajratiladi.
Karyer, ochuvchi, odimlovchi va ko’p cho’michli ekskavatorlarni qismlarga ajratish ma’lum 
bir hajmda amalga oshiriladi. 
Mashinani qismlarga bo’lish texnologik kartasida operatsiyalarni bajarish tartibi, instrument 
va moslamalarni qo’llash, vaqt normasi, shuningdek qismlarga bo’lishda asosiy texnik shartlar 
ko’rsatiladi. O’ziga xos xususiyatlarini yo’qotib yubormagan detallarni qismlarga bo’lishga yo’l 
qo’yilmaydi. Shunday buldozer, skreper dvigatellaridagi maxovik va tirsakli val, shatun va uning 
qopqoqlarini qismlarga bo’lishga yo’l qo’yilmaydi. 
Detal va yig’ma birliklarni yuvish 
Ta’mirlashdan keyin detallarni tozalash va yuvish mashinani qisman qismlarga ajratishdan 
keyin bajariladi. Tozalashni tanlash ifloslanish xili, ta’mirlash ishlab chiqarishining texnik 
jihozlanganligi, detalni o’lchami va konfiguratsiyasi bilan bog’liq bo’ladi. 

---

127 
Detallar moy va surkovlar, uglerodli cho’kindilar (nagar, lak cho’kindi, cho’kish), korroziya 
mahsulotlari va organik bo’lmagan (quyqa), chang va moybalchiqli cho’kindilar tufayli ifloslangan 
bo’lishi mumkin 
Tabiatining turliliga qaramasdan hamma ifloslanishlar yuqori yopishqoqlikka ega bo’ladi. 
Yuvuvchi suyuqlik sifatida kerosin, benzin yoki ishqorli eritmalar ishlatilib, ular moy va kirlarni 
yaxshi ketkizadi va detal metalliga ta’sir qilmaydi. 
Detallar, gidro va pnev apparaturalar, podshipniklar chayqalishini tozalash va yuvish uchun 
ultratovushli yuvuvchi qurilmalardan foydalaniladi. Ular har tomonli vannadan iborat bo’lib, uni 
tubida magnit striksion o’zgartirgich, yuqori chastotali (19-20 MGts tebranish chastotasi) 
tebranishli generatorga sim bilan ulangan.Tebranish ta’sirida suyuqlikda qisilish va yumshalish 
hosil bo’ladi. Detallarni tozalash vaqti 0,5-4 minutdan iborat. Detal tozalagandan keyin issiq va 
sovuq suvda yuviladi va KP-2 10 foizli aralashmasi qo’shilgan industrial 20A s moydan 
foydalangan holda korroziyadan asrash uchun konservatsiyalanadi.