O‘зbekiстон рeспublikaсi

Islom din: vujudga kelishi va tarqalishi. Islomning asosiy 
manbalari 
Islomdan avvalgi davrdagi mistik oqimlar. Islom dinining 
vujudga kelishi va jaxon diniga aylanishi. Arabiston yarimorolidagi 
iqtisodiy-siyosiy vaziyat, ko’pxudolik, Ka’baning tamir etilishi. Xiro 
g’orida vahiyning nozil bo’la boshlashi. Yashirin targ’ibotni boshlanishi. 
Muhammad ibn Abdulloh-din da’vatchisi va davlat arbobi. Nabiy va 
Rasul so’zlarining ma’nosi. Xabashistonga xijrat va najoshiyning 
musulmonlarga munosabati. «Isro va Me’roj» voqeasi, Madinaga xijrat. 
«Badr jangi» ilk islom davlatchilik munosabatlarining vujudga kelishi. 
Hudaybiya shartnomasi. Ummaviylar davlati. Abbosiylar davlati. Arab 
halifaligining Markaziy Osiyoga kirib kelishi. Arablarga qarshi 
qo’zg’olonlar. Islom dinining mahalliy aholi orasida tarqalishi. 
Qur’onning 23 yil mobaynida nozil bo’lishi. Qur’on so’zining ma’nosi, 
uning tarkibi. Makka suralari. Madina suralari. Xalifa Usmon ibn Affon 
davrida Qur’onning kitob xoliga keltirilishi. Qur’onni o’rganish asosiy 
maktablarni vujudga kelishi. Qiroat, tafsir, sarf-nahv, nasx-mansux, sababi 
nuzul kabi Qur’on ilmlarining taraqqiyoti. Xadis. Hadislar Islom dinining 
Qur’ondan keyingi manbalari.. Islom ta’limotining keyingi davrdagi 
taraqqiyoti va axloq me’yorlarini ishlab chiqishda hadislarning o’rni. 
Mashhur muhaddis va mutakallimlar. Imom al-Buxoriy-buyuk muxaddis. 
Tasavvufning kelib chiqishi va taraqqiy etishi. Yassaviya. Qubraviya. 
Naqshbandiya. Tasavvuf falsafasi. Shariat, tariqat, ma’rifat va haqiqat. 
Fiqh, kalom va hadis ilmlarining vujudga kelishi va taraqqiy etishi. 
2 
12 
Islomdagi mazhablar va g’oyaviy-siyosiy oqimlar. 
Islomdagi 
yo’nalishlar. Siyosiy partiya, xarakat, firqa va guruhlar, Aqidaviy 
ta’limotlar. 
 
Sufiylar va shiyalar. Sufiylikdagi mazhablar (Hanafiya, 
Molikiya, Hanbaliya va Shofiiya). Ularning bir-biridan farqlanishi. 
Shialikning paydo bo’lishi. Shialikdagi oqimlar tasnifi. Ismoiliylik, 
Mu’taziliylik, Qarmatiylik va boshqalar. Shialikdagi oqimlarning Islom 
dunyosida tutgan o’rni. Vahobiylik xarakatining kelib chiqishi. XX 
asrdagi isloxotchilik xarakatlari. Nurchilik, Xizbut taxrir, Akromiylik 
xarakatlari va ularning ayanchli taqdiri. 
2 
13