O‘zbeкiston respubliкasi



Download 0,83 Mb.
bet191/403
Sana18.02.2022
Hajmi0,83 Mb.
#453705
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   403
Bog'liq
HO\'AT. 2010. R.Sayfullayeva..

2. Mayl kategoriyasi. Mayl kategoriyasi (qisq. MК) «kesimdan anglashilgan voqelikning borliqqa munosabatini ifodalash va gap kesimini shakllantirishda ishtirok etish» UGMsiga ega. MК UGMsida mayl kategorial ma’nosiga har doim zamon kategoriyasi ma’nosi yondosh.
MК ifodalayotgan munosabat rang-barang bo‘lishi mumkin. Shuning uchun uning quyidagi turi ajratiladi:
a) xabar mayli;
b) shart mayli;
d) buyruq-istak mayli;
e) maqsad mayli.
Xabar mayli harakat/holat yoki hodisani uning bajarilish vaqti bilan ifodalaydi. Unda bajarilish haqida xabar mavjud. Shuning uchun bu mayldagi fe’l, albatta, biror zamon shaklida bo‘ladi: keldi, kelyapti, keladi.
Xabar mayli biror ko‘rsatkichga ega emas. U fe’lning zamon ko‘rsatkichi orqali yuzaga chiqadi. Xabar mayli va zamon ma’nosi yig‘iq ifodalanishga ega.
Shart mayli -sa, -sa edi, -ganda edi, -gan ekan shakllari orqali hosil qilinadi: borsam, borsang, borsa, borsangiz, borsalaringiz, borsangizlar, borsalar; borganda edi va h. Misollar: 1. Mana bu kanal bitsa, yangi yer ochilsa, paxta ham ko‘payadi. (A.Qah.) 2. Ertoyev bir nimani sezmasa, bunchalik talvasaga tushmas edi. (O.Yoqub.) 3. Bizning bunday ulug‘ kunga erishganimizni otamiz ham korganda, qanday quvonar edi. (Iboxon.) 4. Men ham doim qishloqda turganimda, mashinani o‘rganib olardim. (H.Naz.) 5. Tuzalsa edi, odamlardek yura olsa, boshiga ko‘tarardi. (S.Ahm.) 6. Qayerdaki ma’naviy-ma’rifiy ishlar yaxshi yolga qoyilgan ekan, u yerda muvaffaqiyat qo‘lga kiritiladi. («O‘zb.ov.» ) 7. Ishlab chiqqan mebellarimiz uylaringizni qanchalik yaxshi bezatar ekan, biz shunchalik xursand bo‘lamiz. («Qarshi univers.») 8. Istiqlol mendan fermer bo‘lishni talab qilgan ekan, men bu vazifani a’lo darajada uddalashga va’da beraman. («Qashq.»)
-sa shaklining «shart» ma’nosidan tashqari ifodalaydigan yana qator ma’nolari («payt», «istak», «iltimos», «sabab», «to‘siqsizlik» kabi) mavjud, ular shart mayli doirasida qaralmaydi.

Download 0,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   403




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish