O‘zbeкiston respubliкasi



Download 0,83 Mb.
bet376/403
Sana18.02.2022
Hajmi0,83 Mb.
#453705
1   ...   372   373   374   375   376   377   378   379   ...   403
Bog'liq
HO\'AT. 2010. R.Sayfullayeva..

SAVOL VA TOPSHIRIQLAR



  1. Emotsionallik haqida gapiring.

  2. His- hayajonli gap haqida gapiring.

  3. His- hayajonsiz gap haqida gapiring.

  4. Emfatik urg‘u haqida gapiring.

UYUSHGAN GAP


Tayanch tushunchalar


ega, kesim, uyushish, uyushiqlik, uyushganlik, sodda gap, qo‘shma gap, uyushtiruych unsur, uyushuychi unsur


108-§. Uyushish haqida. O‘zbek tilshunosligida uyushish hodisasi bilan bog‘liq uchta hodisa mavjud:

  1. gapda uyushgan so‘zlar (Bu haqda yuqorida aytildi);

  2. qo‘shma gapdagi uyushiq gaplar (Bu haqda quyida – «Qo‘shma gap» bahsida so‘z yuritiladi);

  3. uyushgan gaplar.

Uyushiqlik umumiy holat bo‘lib, sodda gapga ham, qo‘shma gapga ham xos. Sodda gapda so‘zlar uyushib kelsa, qo‘shma gapda so‘z, sodda gap uyushib keladi.
Aytilganidek, uyushiqlik kamida ikki birlik (unsur)dan iborat bo‘ladi:

  1. uyushtiruvchi unsur;

  2. uyushuvchi unsur.

Bu ikki unsur barcha uyushish hodisasida mavjud.
Xo‘sh, uyushgan gap nima va u uyushiq gapdan nimasi bilan farqlanadi?
Ma’lumki, har qanday gap grammatik yoki semantik-funksional shakllangan bo‘lishi lozim. Shu bois u kesimga ega bo‘lib, bu kesim [WPm] (kesimlik ko‘rsatkichlari bilan shakllangan atov birligi) yoki [WP] (semantik-funksional shakllangan gap) tarzida bo‘lishi lozim. [WPm] sodda gapda bitta, qo‘shma gapda esa birdan ortiq bo‘ladi.
Quyidagi gaplarni qiyoslaylik:
1. Ukang rasm chizar edi. Bu gapning lisoniy qolipi quyidagicha:
E WPm
T
2. Ukam rasm chizar edi va singlim televizor ko‘rar edi gapining qolipi esa quyidagicha:
E 1 W1Pm va E1 W2Pm


Download 0,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   372   373   374   375   376   377   378   379   ...   403




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish