O‘zbeкiston respubliкasi

Tema
Rema
Fermerlar Bu yil Paxtadan	bu yil paxtadan mo‘l hosil oldilar fermerlar paxtadan mo‘l hosil oldilar fermerlar bu yil mo‘l hosil oldilar

Birinchi jumlada tema gapning egasi bilan muvofiq keladi. Кeyingi gaplarda aktual va sintaktik bo‘linish nomuvofiqligi yuz bergan. Demak, ma’lum bo‘ladiki, gapdagi so‘zlar o‘rni o‘zgargani bilan sintaktik strukturada o‘zgarish yuz bermaydi. Aktual bo‘linishda esa u muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.
Aktuallashtiruvchilar qatorida, tartibdan tashqari, boshqa vositalar ham bo‘lishi mumkin. Ular ustuvor qiymat kasb etganda, tartibning roli susayadi. Muhim aktuallashtiruvchilar qatoriga fonetik, leksik va grammatik aktuallashtiruvchilarni kiritish mumkin:
1) prosodik aktuallashtiruvchi vosita. Bunday aktuallash-tiruvchi vosita sirasiga mantiqiy urg‘u va u bilan bog‘liq bo‘lgan nutq tempi hamda pauza kiradi.
Gapda nechta mustaqil so‘z bo‘lsa, shuncha miqdorda so‘z urg‘usi bo‘ladi. Biroq gap qanchalik darajada yoyiq yoki yig‘iq bo‘lishidan qat’i nazar, unda mantiqiy urg‘u bitta bo‘ladi. Qaysi so‘z mantiqiy urg‘u olsa, shu so‘z rema, gapning qolgan qismi esa tema hisoblanadi. Faqat ega va kesimdan iborat gaplarda qaysi bo‘lak mantiqiy urg‘u olsa, u rema maqomini oladi: 1. Guli keldi: Guli – tema, keldi – rema. 2. Guli keldi: Guli – rema, keldi – tema.