O’zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

Davlatlararo standartlashtirishni rejalashtirish o‘zaro kelishilgan siyosatni amalga oshirish, davlatlararo standartlashtirish bo‘yicha ishlar mavzusini va bajarish muddatlarini aniqlashga; 13 mart 1992-y. da tuzilgan Standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish sohasida kelishilgan siyosat to‘g‘risidagi bitmni ishtirokchi-davlatlar tomonidan bajarilishini ta’minlashga; davlatlarning o‘zaro axborot almashinishi va ularning ishlarini muvofiqlashtirish; rejalashtiriladigan ishlardan manfaatdorligini aniqlashga yo‘naltirilgan.

Reja (dastur) ga quyidagi ishlar kiritiladi:

 amaldagi davlatlararo standartlar (GOST) jamg‘armasini takomillashtirish, shu jumladan standartlarni qayta ko‘rib chiqish, o‘zgartirishlar kiritish;

 standartlashtirish bo‘yicha milliy idoralarning takliflari bo‘yicha DAK tomonidan qabul qilingan muhim ustunliklarga muvofiq yangi davlatlararo standartlarni ishlab chiqish.

Bajarish muddatlari bo‘yicha dasturga avvalgi rejadan o‘tadigan va davom ettiriladigan yoki rejalashtirilayotgan yilda tugallanadigan ishlar hamda rejalashtirilayotgan yilda boshlanadigan va shu yili tugallanadigan yoki keyingi yillarga o‘tadigan ishlar kiritiladi.

Demak, yillik reja emas, balki yildan-yilga o‘tuvchi mavzularni hisobga oladigan ko‘p yillik dastur tuziladi.

Dastur ikki qismdan tuziladi:

1-qism. Umumtexnikaviy standartlar (SDT, KHYaT, THYaT, MSKT, HBT, MYaT va b.) tizimlarini va majmualarini rivojlantirish va takomillashtirish.

2-qism. Xalq xo‘jaligi majmualari bo‘yicha shakllantiriladigan, mahsulot va xizmatlarni standartlashtirish, jumladan:

 yoqilg‘i – energetika;

 mashinasozlik;

 metallurgiya;

 kimyo – o‘rmon;

 agrosanoat;

 ijtimoiy va xizmatlar sohasida standartlashtirish.
Qismlar va xalq xo‘jaligi majmualari ichida topshiriqlar quyidagi ish yo‘nalishlariga ajratilgan holda standartlashtirish bo‘yicha texnik qo‘mitalar bo‘yicha guruhlanadi.

1. Xalqaro va hududiy me’yoriy hujjatlarni qo‘llanish.

2. Davlatlararo standartlarni yaratish va qayta ko‘rib chiqish.

3. Davlatlararo standartlarga o‘zgartirishlarni ishlab chiqish.

DAK ning standartlar bo‘yicha Byurosi DAK ning takliflari va qarorlari asosida jamlangan dastur loyihasini tuzadi va MDH davlatlarining standartlashtirish bo‘yicha milliy idoralariga ko‘rib chiqish va kelishish uchun tarqatiladi.

DAK ning standartlar bo‘yicha byurosi kelishmovchiliklarni yo‘qotish bo‘yicha ishlarni tashkillashtiradi, jamlangan dasturning oxirgi tahririni shakllantiradi va Davlatlararo Kengashga ko‘rib chiqish va qabul qilish uchun taqdim etadi. Dasturga kamida uchta davlat – DAK qatnashchilari o‘zining manfaatdorligini bildirgan mavzular kiritiladi.

O‘zbekiston davlat standartlashtirish rejasi bir yilga ishlab chiqilar edi. Ammo, davlatlararo standartlashtirish rejalashtirishdagi kabi, davlat rejasiga muddatlari bo‘yicha o‘tadigan topshiriqlar kiritilgani uchun davlat standartlashtirish dasturi amalda uch yilga tuziladi.

O‘zbekiston davlat standartlashtirish dasturiga quyidagi bo‘limlar kiradi:

 yangi me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqish;

 amaldagi me’yoriy hujjatlar jamg‘armasini, shu jumladan ularni qayta ko‘rib chiqish, o‘zgartirishlar kiritish bo‘yicha ishlarni takomillashtirish;

 xalqaro (davlatlararo) va hududiy me’yoriy hujjatlarni qo‘llanish;

 kompleks standartlashtirish dasturini ishlab chiqish;

 texnik reglamentlarni va ixtiyoriy me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqish;

 davlat ilmiy-texnikaviy dasturlariga yeiritilgan standartlashtirish va metrologiya bo‘yicha ilmiy - tadqiqot va tajriba – konstruktorlik ishlari.

Tarmoq, ma’muriy-hududiy standartlar va tashkilotlar darajasidagi standartlar bu tashkilotlar tomonidan o‘rnatilgan tartibda va shakllarda ishlab chiqiladi.