O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

1.4. Vagonlardan foydalanish ko‘rsatkichlari.
Yuk vagonlarning ish vaqti xarajatlari tashish uchun ishchi park vagonlar sarflangan vaqtlariga qarab yoki ishlab chiqarish jarayonining unsurlariga qarab aniqlanadi. Birinchi usulda yuk vagonlarning o‘rtacha bir kunlik sonini kunlar miqdoriga va 24 soatga ko‘paytirish natijasida hisoblanadi va vagon-soatlarda o‘lchanadi:
_rbq _rb · t · 24, vagon-soat
Bu yerda: _rb – yuk vagonlarning ish vaqti;
_{rb -} bir kundagi ishchi yuk vagonlarning soni.
Vagonlarning ish vaqti xarajatlari quyidagi unsurlardan iborat:
1. Poezdning uchastkalardagi ish vaqti- t_u quyidagicha hisoblanadi: t_u = ^qs / V_u, vagon-soat
Bu yerda: - uchastkadagi vagon-soatlar miqdori;
^qs - yukli vagonlar parki soni;
V_u- lokomotivning uchastkadagi tezligi V_u= S / t_u.
S - lokomotivlarning uchastkadagi sarflangan vaqti, soat.
2. Peregondagi ish vaqti harajatlari
_dvq , vagon-soat
Bu yerda: V_t- texnik tezligi: V_t= _ls / t_dv.
^qs - yukli vagonlar parkining vaqt harajatlari;
_ls - poezd boshida lokomotivlarning vaqt harajatlari ;
t_dv- peregondagi lokomotivlarning vaqt harajatlari.
Vagonlar bosib o‘tgan masofasi ikkiga bo‘linadi: yuk va yo‘lovchi tashish vagonlarning bosib o‘tgan masofalarga.
Vagon bajargan ishini tavsiflaydigan asosiy ko‘rsatkich umumiy bosib o‘tilgan masofasi hisoblanadi( )(5-chizma):
, vagon-km.
Bu yerda: - vagonlar bosib o‘tilgan umumiy masofasi;
- yukli xolda bosib o‘tilgan masofa;
-yuksiz xolda bosib o‘tilgan masofa.
Oraliqdagi masofa ishchi park tomonidan, shuningdek xarakatlanuvchi lokomotivlar va vagon mexanizmlar yordamida bosib o‘tilgan masofa hisoblanadi.
Yo‘lovchi tashish vagonlari bosib o‘tilgan masofasi ( ^rs) yo‘lovchi vagonlar (motorvagon, bagaj vagon, pochta vagonlar) bosib o‘tilgan masofadan iborat.
Vagonlar bosib o‘tilgan masofa tortish va xarakat turiga qarab quyidagilarga bo‘linadi:
- yo‘lovchi xarakatida, shu jumladan shaxarlararo;
- yuklarni tashish xarakatida, shuningdek olib chiqish poezdlari bosib o‘tilgan masofa miqdori;
- yuklarni tashish xarakatida, olib chiqish poezdlarining masofasi hisobga olinmagan xolda;
- xo‘jalik xarakatida.

Vagonlar bosib o‘tgan umumiy masofa




Yuklangan holda

Yuksiz holatda






Yopiq vagonlar

Yarim vagonlar

Platformalar

Tsisternalar

Muzlikkaodli

Refrijiratorli

va hokazolar

Yukli texnik operatsiyalarning soni, davomiyligi va holati vagonlar turi va bekor turish toifalariga qarab o‘zgaradi. Vagonlarning bekor turish vaqti umumiy vagon parki uchun va alohida refrejator poezdlarining sektsiyalari uchun aniqlanadi. Harajat vaqti, hisobotda asosan, vagonlarning bekor turishining 2 ta toifasi mavjud:

1. Tranzit
2. Yukli bekor turish.
Tranzit vaqt xarajatlari ishlovdagi va ishlovsiz turlarga bo‘linadi.
Ishlovda tranzit bekor turish – vagonlarning stantsiyada manyovr ishlarda va taqsimlash jarayonidagi vaqt xarajatlari hisoblanadi.
Ishlovsiz bekor turish – bekatlardagi tranzit poezdlar bekor turish vaqti hisoblanadi. Ushbu poezdlarda faqat lokomotiv yoki lokomotiv brigadalarining almashinish ishlari olib boriladi.
Vagonlarning ish vaqti harajati (6-chizma) yuk va texnik operatsiyalar asosida joriy hisob natijasida aniqlanadi.


Ishchi parki vagonlarning vaqt xarajatlari






Uchastkalarda poezd tarkibida

bekatlarda







Uchastkalarda xarakatda

Oraliq bekatlarda

Yuk ortish operatsilari

Texnik operatsiyalar






ishlovda

ishlovsiz