O‘zbekiston respublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport unversiteti

Mavzu: Chaqiq tosh (shag‘al) ning namligi, g‘ovakligi va suv shimuvchanligini aniqlash

Chaqiq tosh (shag‘al) ning namligini aniqlash
Chaqiq tosh (shag‘al) ning namligi - nam holatdagi massasini quruq holatdagi massasi bilan solishtirish yo‘li orqali aniqlanadi.
Kerakli jihozlar: laboratoriya tarozisi, quritish javoni.
Sinovga tayyorgarlik va uni o‘tkazish tartibi:

1. 
   Chaqiq tosh (shag‘al) ning namligini aniqlash fraksiyalari o‘lchamiga qarab namunalar tortib olinadi. Namunalar massasi kamida quyidagicha bo‘lishi kerak:
   

1,0 kg — Chaqiq tosh (shag‘al) fraksiyasi o‘lchami 5 -10 mm uchun ;

1,5 kg — Chaqiq tosh (shag‘al) fraksiyasi o‘lchami 10-20 mm uchun;
2,5 kg — Chaqiq tosh (shag‘al) fraksiyasi o‘lchami 20-40 mm uchun;
5,0 kg — Chaqiq tosh (shag‘al) fraksiyasi o‘lchami 40 - 70 (80) mm uchun.

2. 
   Chaqiq tosh (shag‘al) namunasi idishda tortib olinib, doimiy massasigacha quritiladi va yana massasi tortiladi.
   

3. Chaqiq tosh (shag‘al) ning namligi massasi bo‘yicha quyidagi formula orqali aniqlanadi:
,
Bu erda: m_n — namunaning nam holatdagi massasi, g;
t —namunaning quruq holatdagi massasi, g.
Izoh^*. Labaratoriya ishini bajarish jarayonida tabiiy namligi saqlangan gruntlardan namuna olinidi

Chaqiq tosh (shag‘al) ning g‘ovakligini aniqlash
Materialning g‘ovakligi uning hajmini bo‘shliklar, g‘ovakliklar bilan to‘ldirib turish darajasi bilan xarakterlanadi.
Chaqiq tosh (shag‘al)ning g‘ovakligi aniqlangan o‘rtacha va to‘kma zichliklari bo‘yicha hisoblab topiladi.
Chaqiq tosh (shag‘al)ning yoki tog‘ jinslarining g‘ovakligi V_g‘ov hajm bo‘yicha quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:
,
Bu erda: _m — chaqiq tosh (shag‘al)ning yoki tog‘ jinslarining to‘kma zichligi, g/sm³;
_x— chaqiq tosh (shag‘al)ning yoki tog‘ jinslarining xaqiqiy zichligi, g/sm³.