O`zbekiston Respublikasi Transport Vazirligi Toshkent Davlat Transport Universiteti

241

Jami

261

225

258

135

199

215

196

193

122

134

273

233

174

159

131

172

136

251

194

308

167

224

275

136

117

166

194

181

172

201

5802

4-rasm. Vagonlarning soatlar kesimida kelish jadalligi (vagon/soat)ni, sutka soatlari intervaliga bog‘liqligi diagrammasi

Diagrammadan ko‘rish mumkinki, vagonlarning kelish jadalligi sutka soatlari bo‘yicha 5-6 soatda ko‘p kelmoqda. Qaysi vaqtda poyezdni jo‘natish qulayligini aniqlash uchun quyidagi hisoblash ishlarini bajarish maqsadga muvofiq. Qat’iy me’yorda jo‘naydigan o‘zgarmas grafik uchun o‘rtacha sutkalik poyezdlar soni quyidagicha aniqlanadi:

4-rasm. Vagonlarning soatlar kesimida kelish jadalligi (vagon/soat)ni, sutka soatlari intervaliga bog‘liqligi diagrammasi
Diagrammadan ko‘rish mumkinki, vagonlarning kelish jadalligi sutka soatlari bo‘yicha 5-6 soatda ko‘p kelmoqda. Qaysi vaqtda poyezdni jo‘natish qulayligini aniqlash uchun quyidagi hisoblash ishlarini bajarish maqsadga muvofiq. Qat’iy me’yorda jo‘naydigan o‘zgarmas grafik uchun o‘rtacha sutkalik poyezdlar soni quyidagicha aniqlanadi:

bu yerda berilgan yo‘nalishdagi sutkalik vagonlar oqimining o‘rtacha miqdori, vagon

bitta tarkibdagi vagonlarning hisobiy (maksimal) soni.

bir kunda jo‘natilishi rejalashtirilgan poyezdlarning hisobiy soni, poyezd.

bir oyda jo‘natilishi rejalashtirilgan poyezdlarning hisobiy soni, poyezd.

bir oydagi sutkalar soni (30 sutka)

Ushbu formuladan ko‘rish mumkinki, agar ning qiymati:

0÷1→1 deb qabul qilinadi;

1,1÷1,5→1,5 debqabul qilinadi;

1,51÷2→2 deb qabul qilinadi;

2,1÷2,5→2,5 deb qabul qilinadi;

2,51÷3→3 deb qabul qilinadi;

3→katta tomonga yaxlitlanadi

Poyezdlarning stansiyaning saralash parki yo‘llarida tarkib yig‘ilishining tugash vaqti yuqoridagi qabul qilingan poyezdlarning soniga mos ravishda tanlanadi.

Agar, deb qabul qilingan bo‘lsa, poyezdlarning stansiya yo‘liga eng ko‘p yig‘ilish vaqti (4-rasmda 5-6 soat oralig‘i) o‘zgarmas grafikda vagonlarning qat’iy yig‘ilish vaqti poyezdlar harakat grafigida poyezdlarning jo‘nash vaqti (keyinchalik, bu vaqt “nitka” deb nomlasa ham bo‘ladi).

Agar, deb qabul qilingan bo‘lsa, poyezdlarning stansiya yo‘liga eng ko‘p yig‘ilish vaqti (4-rasmda 5-6 va 22-23 soat oralig‘i) o‘zgarmas grafikda vagonlarning qat’iy yig‘ilish vaqti poyezdlar harakat grafigida poyezdlarning jo‘nash vaqti deb belgilanadi.

Agar, deb qabul qilingan bo‘lsa, poyezdlarning stansiya yo‘liga eng ko‘p yig‘ilish vaqti 2 sutkada 5 ta “nitka” vaqt (4-rasmda 1-sutkada 5-6 va 22-23 soat, 2-sutkada 5-6; 10-11 va 22-23 soat oralig‘i) o‘zgarmas grafikda vagonlarning qat’iy yig‘ilish vaqti poyezdlar harakat grafigida poyezdlarning jo‘nash vaqti deb belgilanadi.

Lekin poyezdlar harakat grafigida poyezdlarning jo‘nash vaqti aniq belgilash birmuncha qiyinlik tug‘diradi. Ushbu kurs loyiha ishida soni hisoblanganda poyezdlarni o‘zgarmas grafik asosida jo‘natish vaqtini aniqlash uchun bir sutka ya’ni 24 soatni ga bo’lamiz va o’sha vaqt oralig’ida o‘zgarmas grafikda vagonlarning qat’iy yig‘ilish vaqtini aniqlaymiz. Masalan har 6 soatda eng ko’p vagonlar yig’iladigan vaqtni olinadi. 4-rasmga asosan “nitka” vaqtlar soat 6:00, 7:00, 17:00 va 23:00 chiqadi. Ammo soat 6:00 va 7:00 ketma ket bo’lib qolganligi sababli istesno tariqasida soat 6:00 ni soat 3:00 bilan almashtiriladi. Shunda eng ko’p vagonlar yig’iladigan vaqt, poyezdlarning jo‘nash vaqtini soat 3:00, 7:00, 17:00 va 23:00 deb qabul qilinadi.
1.8.Yuk poyezdlarining me’yoriy tarkibi qat’iy belgilanmagan kamaytirgan holda, o‘zgarmas grafik asosida jo‘natish (Твердой график при гибкой норма состава)
Bitta tarkibga to‘g‘ri keluvchi vagonlar guruhining o‘rtacha soni (tarkibdagi ajratmalar soni ) quyidagiga teng:

Bir oyda poyezd tarkiblaridan qoluvchi qoldiq vagonlarining o‘rtacha soni quyidagicha aniqlanadi:

Yuk poyezdlarining me’yoriy tarkibi qat’iy belgilangan holda, o‘zgaruvchan grafik asosida jo‘natish usulidan foydalanishda quyidagi xulosalarga kelinadi,

-tanlangan yo‘nalish bo‘yicha bir oyda jami

Poyezdning me’yoriy tarkibi o‘zgartirilib, 1 ta variant bo‘yicha, yig‘ilish jarayoni davom ettiriladi.

Qat’iy me’yorda jo‘namaydigan o‘zgarmas grafik uchun o‘rtacha sutkalik poyezdlar soni quyidagicha aniqlanadi:

O‘zgarmas grafik uchun kam tomonga yaxlitlashga ruxsat etilganda quyidagicha topiladi.

bu yerda me’yoriy poyezd tarkibidan qancha miqdorga kamayishini ko‘rsatuvchi koeffitsiyent.

poyezdning qabul qilingan soni bilan hisobiy soni orasidagi o‘zgarishni ko‘rsatuvchi koeffitsiyent.

Ushbu usulda ham yuqorida ko‘rsatilgani kabi ning qiymati yaxlitlanib, hisoblanadi. Yuk poyezdlarining me’yoriy tarkibi qat’iy belgilanmagan holda, o‘zgarmas grafik asosida jo‘natish usulida, vagonlarning qat’iy yig‘ilish vaqti xuddi me’yoriy tarkibqat’iy belgilangan holda, o‘zgarmas grafik asosida jo‘natish usulidagi kabi hisoblanadi.

2-bob. Poyezd tuzish rejasining ma’lum bir yo‘nalishi bo‘yicha yuk poyezdlarni jo‘natishda vagonlar harakati harajatlarini hisoblash
Har bir variant bo‘yicha iqtisodiy ko‘rsatkichlar quyidagilarni o‘z ichiga olgan: