O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligining 2019 yil "25"areldagi "107" sonli buyrug’ining2-ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan

Ko’krak yoshidagi bolalarda nafas olish xususiyati

Ko’krak yoshidagi bolalarda nafas olishning asosiy va birinchi xususiyati - yuzaki xarakteri ya’ni unchalik katta bo’lmagan chuqurligidir.

Kattalar bilan taqqoslaganda erta yoshdagi bolalarda nafas olish chuqurligi 8-10 marta kichik. Birinchi nafas harakatlarida yuzaki nafas olish hisobiga, o’pkaning to’liq ochilishi kuzatilmaydi, bu fiziologik atelektazga olib keladi, o’pkaning orqa-pastki qismlarida joylashadi.

Ikkinchi xususiyati - bir minutda nafas olish sonining kattaligi. CHaqaloqlar bir minutda 50-60 marta nafas olishadi, bu fiziologik xolat. Asta-sekin yoshga qarab, nafas olish soni kamayadi. Erta yoshdagi bolalarda nafas harakatining yuqori soni yuzaki nafas harakatini konpensatsiyalaydi. Tez-tez va yuzaki nafas kislorodning yomon ishlanishi va karbonat kislotani yomon chiqarishiga olib keladi.

Uchinchi xususiyati – bola xayotining birinchi 2 haftaligida nafas aritmiyasi, ya’ni nafas olish va nafas chiqarish pauzalarining noto’g’ri almashinishi, nafas olish nafas chiqarishga nisbatan qisqa va ba’zi hollarda tanaffus bilan bo’ladi, nafas harakatlari o’rtasidagi pauzalar bir xil emas, turli xil tashqi qo’zg’atuvchilar ta’sirida ritm juda oson buziladi, uyqu vaqtida nafas bir me’yorda bo’ladi. Nafas ritmining xususiyati nafas markazining yaxshi rivojlanmaganligi bilan bog’liq va o’pka vagus retseptorlarining yukori qo’zg’aluvchanligi va adashgan nerv barcha tizimlariga bog’liq.

Bolalarda nafas olishining to’rtinchi xususiyati - yoshi va jinsiga aniq bog’liqlik chaqaloq bola ko’krak mushaklarining kuchsiz qatnashishi hisobiga nafas oladi, ko’krak yoshidagi bolada nafas olishning ko’krak qorin turi ustundir.

2-chi yil boshida nafas olish aralash turda bo’ladi va diafragmal ko’krak nafas kuzatiladi, ba’zi hollarda nafas birinchi turi ustunlik qiladi, boshqasida ikkinchi turi ustunlik qiladi.

3-4 yoshda ko’krak nafasi diafragmal nafasdan ustunlik qiladi. 7-14 yoshda jinsiga bog’lik holda, nafas olish farqlanadi. Pubertat oldi davri va jinsiy shakllanish vaqtida o’g’il bolalarda - qorin, qizlarda – ko’krak orqali nafas olish kuzatiladi.