O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligining 2019 yil "25"areldagi "107" sonli buyrug’ining2-ilovasi bilan fan dasturi ro’yxati tasdiqlangan

4

4

yo’llanmani to’ldirish va olingan materialni klinik laboratoriyaga junatish

4

Merfi simptomi:

Bajarish algoritmi.

№	Qadamlarning ketma-ket bajarilishi.	ball
1	-Merfi simptomini tekshirish uchun bolani o’tkaziladidi.	2
2	Bola bir oz oldinga engashtiriladi;	2
3	-o’ng qo’l barmoqlarini kaft ichki yuzasi orqali o’ng qovurg’a ortiga o’t pufak proektsiyasiga qarab yunaltiriladi;	4
4	-bemordan nafas olish so’raladi.	4
5	-o’t pufagidagi og’riqqa baho beriladi;	2
6	-a’zoni jaroxatlanganligi to’g’risida to’g’ri xulosa berishi.	1
	v.Kera simptomi. Bajarish algoritmi.
1	-Kera simptomini tekshirish uchun bemorga qulay xolatda yotish yoki o’tirish taklif etiladi.	4
2	-o’ng qo’limizni barmoqlari korindagi tugri mushakni o’ng kirrasi bilan o’ng qovurg’a ravogi tutashgan soxaga qo’yiladi.	5
3	-bemordan nafas olish suraladi.	3
4	-bu nuktadagi ogrik xissiyoti baholanadi.(me’yorda og’riq bo’lmaydi va simptom manfiy bo’lishi kerak)	4

g.Boas simptomi:

Bajarish algoritmi

№	Qadamlarning ketma-ket bajarilishi.	ball
1	-Bemorni o’ziga qulay xolatda yotqizish	2
2	-Boladan boshini bir oz oldinga egish so’ralib, bo’yin umurtqa pog’onasining o’tkir o’simtasi topib, ko’krak umurtqasining o’tkir o’simtasi aniqlab olinadi.	2
3	- umurtqa o’tkir o’simtani o’ng qismi bosib ko’riladi.	4
4	-Bosilganda bolani holatiga (reaktsiyasiga) e’tibor beriladi.	4
5	-Me’yorida hech qanday og’riq kuzatilmaydi	2
6	Agar o’t pufagi yoki o’t yo’li jaroxatlangan bo’lsa, reflektor ravishda og’riq paydo bo’ladi.	1
	d.Mendelь simptomi bajarish algoritmi
1	-Bemorga to’g’ri yondashib, bolaga qulay holatda o’tqaziladi yoki yotqiziladi.	4
2	- Epigastral sohaga yarim bukilgan barmoq yoki bolg’achani to’g’rilanadi.	5
3	-SHu sohaga bir necha kalta-kalta urilib ko’riladi.	3
4	-Bemor holati baholanadi: (me’yorida simptom manfiy, chunki og’riq bo’lmaydi,agar oshqozon shillig’i yallig’langan bo’lsa, og’riq paydo bo’ladi).	3

.

11-Mavzu:Oshkozon osti bezining anotomo- fiziologik xususiyatlariga kura tekshirish usullari.

Oshkozon osti bezi shirasi. Ovqat yeyilgandan keyin reflektor ravishda tezda bu shira ajraladi, shu bilan bir katorda sekretin gormoni xam katta axamiyatga ega. Oshkozon osti bezi shirasining muxiti ishkoriy, ya’ni rN=7,8-8,4. u ovqatning asosiy moddalarini parchalaydigaen fermentlarga boy. Bo’larga enterokinaza va kalьtsiy to’zlari ta’sirida aktivlashadigan tripsin kiradi, u nativ oqsillarni parchalaydi va oxirida aminokislotlar xosil bo’ladi. Tripsin alьbumoza, peptonlarga va xar xil polipentidlarga ta’sir etadi. Uning ta’sir etish optimumi rN=8 ga teng ekanligida namoyon bo’ladi.

Amilaza (diastaza, amilopepsin) kraxmal bilan glikogenni malьtazagacha parchalaydi. Kisman aktiv, kisman inaktiv xolda ajraladi va ut suyukligi ta’sirida aktivlashadi. U xamma chaqaloqlarda bo’ladi.

Malьtaza oshkozon osti bezining uglevodli ikkinchi fermenti bo’lib, malьtozani glyukozagacha parchalaydi.

Lipaza (steapsin) ichaklarga kam aktiv holatda ajraladi va ut suyukligi kislotalari ta’sirida aktivlashadi. U emulьsiyalangan neytral yoglarni glitserin va yog kislotalargacha parchalaydi.

CHaqaloqlarda dastlabki oylarda chirish jarayonlari bo’lmaydi, shuning uchun indol, skatol, fenol kabi zaxarli moddalar xosil bo’lmaydi. Ancha kattarok yoshdagi xar xil ovqat yeydigan bolalar ichaklarida bijgish va chirish jarayonlari bir vaqtda bo’ladi, ularning jadalligi va nisbati ma’lum darajada ovqat turiga xamda ichaklardagi bakteriyali floraning xossalariga boglik bo’ladi.

Ona qornidagi bolaning ovqat xazm qilish yuli steriya bo’ladi. Bola tug’ilgandan keyin 10-20 soat ichida ichaklarida bakteriyalar deyarli bo’lmaydi, bunga aseptik faza deyiladi. Birok bola tugish yullari orqali ktib, tug’ilganda va tashqi muxit ta’sirida bu sterillik bo’ziladi va ogzi, anal teshigi orqali xazm qilish yuliga bakteriyalar kira boshlaydi. Odatda, og’iz bo’shlig’i birinchi bo’lib stafilokokklar, streptokokklar, pnevmokokklar, ichak va atsidofilь tayokchalar va boshqa tasodifiy mikroblar kiradi. Keyinchalik esa ma’lum darajada yeydigan ovqatiga boglik bo’ladi. Soglom bola emizib to’g’ri bokilsa, xazm yulida, ichak tayokchalari juda kam bo’ladi, unda ko’pincha enterokokklar, sartsinalar, stafilokoklar, achitki zamburuglari, boshqa ba’zi saprofitlar bo’ladi. Oshkozonning kislotaligi pasayganda va ichaklarning pstdagi yuqoridagi bo’limlaridan unga bakteriyalar tushganda ularda anchagina ichak tayokchasi borligini aniqlash mumkin bo’ladi. Ichaklar florasi normal bo’lsa, oqsillar gidrolizm kuchayadi, uglevodlar bijgiydi, fermentativ jarayonlar xam kuchayadi, u V gurux vitaminlar xosil bo’lishida ishtirok etadi va patogen mikroblar rivojlanishiga tuskinlik qiladi.